امروزه با پیشرفت علم و تکنولوژی به ویژه در عرصه رشته دندانپژشکی، از روش ایمپلنت دندان برای جبران دندان‌های از دست رفته استفاده می‌شود. استفاده از ایمپلنت علاوه بر اینکه، مشکلات و معایب دندان مصنوعی را ندارد، دائمی و طبیعی هم هست و فرد می‌تواند تا پایان عمرش بدون نیاز به جا به جایی از آن استفاده کند.
اما انواع ایمپلنت دندان کدام است؟، از کدام نوع آن باید استفاده کرد؟، بهترین نوع ایمپلنت در ایران چیست؟ و انواع ایمپلنت دندان با یکدیگر چه تفاوت‌هایی دارند؟؛ اگر این سوالات، ابهامات ذهنی شما هم هست، توصیه می‌کنیم تا پایان این مقاله همراه ما باشید، چون می‌خواهیم به طور مفصل درباره انواع ایمپلنت صحبت کنیم.
انواع ایمپلنت دندان با توجه به نحوه کاشت
همانطور که دندان‌های طبیعی افراد مختلف با یکدیگر از نظر ابعاد و کارکرد متفاوت هستند؛ ایمپلنت هم از نظر شکل، ساختار و قطر متفاوت هستند. فقط دکتر شما می‌تواند، تشخیص دهد که با توجه به دندان‌ها و شرایط‌تان کدام نوع ایمپلنت دندان مناسب شما است و تصمیم به انتخاب ایمپلنت مورد نظر می‌کند. بنابراین، انتخاب دکتر متخصص برای گرفتن این تصمیم اهمیت بسزایی دارد و نباید آن را سرسری گرفت.
ایمپلنت اندواستیل
در روش اندواستیل، ایمپلنت روی استخوان فک گذاشته شده و بعد از آن محکم می‌شوند؛ اغلب استفاده از این نوع ایمپلنت دارای دو مرحله است. مرحله اول عبارت اند از جراحی و قرار گرفتن ایمپلنت روی استخوان فک، در واقع با استفاده از این روش ایمپلنت در استخوان فک فرو رفته و باعث محکم شدن جای دندان‌ها می‌شود. همانطور که در بالا هم گفته شد، برای افرادی که از دندان مصنوعی استفاده می‌کنند، این روش بسیار مفید است.
این روش از رایج‌ترین و محبوب‌ترین روش‌های ایمپلنت محسوب می‌شود. پس از اینکه ایمپلنت در دهان فرد توسط پزشک قرار داده شد، بیمار نیاز نیست، هیج نگرانی‌ای بابت لق شدن دندان‌ها داشته باشد. به علت اینکه در این روش، پزشک در دو مرحله ایمپلنت را محکم می‌کند و به همین خاطر مشکلی بابت جوش خوردن با فک ایجاد نمی‌شود. محکم بودن این نوع ایمپلنت با استخوان، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌ها و مزیت‌های ایمپلنت اندواستیل به حساب می‌آید.
ایمپلنت ساب پریواستیل
در این روش از انواع ایمپلنت دندان، ایمپلنت روی استخوان فک یا بالای آن قرار داده می‌شود. این روش برای کسانی که استخوان‌های مقاوم و مناسبی ندارند، کاربرد دارد؛ به این صورت که ابتدا پایه‌ای فلزی روی استخوان و زیر لثه قرار گرفته و سپس روکش‌ها روی آن قرار خواهد گرفت.
این روش، تکنیکی برای بازسازی استخوان و ایجاد یک پایه محکم برای دندان‌ها محسوب می‌شود. این روش وقتی استفاده می‌شود که استخوان‌ها به اندازه کافی سالم نباشند؛ در اینجا پزشک از این نوع ایمپلنت استفاده می‌کند و احتیاج به دو مرحله جراحی می‌باشد.
مرحله اول به این صورت است که جراح بافت لثه را برش می‌دهد تا استخوان پایینی آن را مشاهده کرده تا متوجه شود که چهارچوب ایمپلنت کجا باید قرار بگیرد. سپس لثه را بخیه می‌زند. در مرحله دوم دوباره لثه برش داده شده اما این بار ایمپلنت روی استخوان قرار می‌گیرد با این تفاوت که پایه‌ای فلزی زیر لثه و روی استخوان قرار می‌گیرد و سپس روکش روی آن قرار خواهد گرفت.
ایمپلنت دندان یک مرحله‌ای
در این روش از انواع ایمپلنت دندان که از نام آن هم مشخص است، تمام مراحل در یک مرحله انجام خواهد شد؛ به این صورت که قرار گرفتن پایه درون استخوان و روکش در یک جلسه انجام می‌شود. در این روش نیازی به جراحی لثه نمی‌باشد و تاج دندان روی پایه‌ای که بیرون زده گذاشته می‌شود.
اما آیا این روش برای همه قابل استفاده است؟، پاسخ منفی است. این روش تنها برای افرادی که از سلامت کامل دهان و دندان برخوردارند، قابل استفاده می‌باشد؛ این روش همچنین برای افراد دارای شرایط زیر نیز قابل استفاده نیست:
- کسانی که دندان قروچه می‌کنند.
- افراد سیگاری
- مبتلایان به بیماری‌های نقص ایمنی
بنابراین، در صورت مراجعه به پزشک متخصص و جراح او با بررسی شرایط شما بهترین روش موجود را برای ایمپلنت به شما پیشنهاد خواهد داد تا بهترین نتیجه را کسب کنید.
مزایای ایمپلنت یک مرحله‌ای
در این نوع از انواع ایمپلنت دندان زمان بیشتری در اختیار دهان و پزشک برای استخوان و ترمیم لثه است؛ اما نکته‌ای که لازم است، بدانید، آن است که استفاده از روش تک مرحله‌ای و انجام این مراحل در یک روز و به صورت سریع باعث می‌شود تا از تخریب استخوان و تحلیل لثه پیشگیری شود.
این کار باعث می‌شود تا در کوتاه‌ترین و سریع‌ترین زمان اقدام به پر کردن جای خالی دندان کرد که این کار کمک بسیار زیادی در حفظ ظاهر و ترمیم دندان ایفا می‌کند. البته، این بستگی زیادی به آن دارد که بیمار شرایط استفاده از ایمپلنت تک مرحله‌ای را داشته باشد.
ایمپلنت دندان دو مرحله‌ای
این نوع از انواع ایمپلنت دندان جزو بهترین روش‌ها برای جایگزین شدن دندان‌های از دست رفته است. در واقع یکی از رایج‌ترین و کاربردی‌ترین انواع ایمپلنت دندان، ایمپلنت دو مرحله‌ای است و همانطور که از اسمش مشخص است در دو مرحله صورت می‌گیرد.
در این روش ابتدا لثه جراحی می‌شود، سپس فیکسچر در درون آن قرار می‌گیرد و بعد لثه بخیه می‌شود. در این زمان نیاز است تا بیمار۲ تا ۴ ماه بر اساس شرایط و تشخیص پزشک دوران نقاهت را سپری کند تا لثه و استخوان فک به یکدیگر به خوبی جوش بخورند.
در مرحله دوم قالب گیری انجام می‌شود و پروتزها آماده می‌شوند تا روی ایمپلنت قرار گیرند. پس از اتمام جراحی دوم و بعد از آماده شدن پروتزها، روی ایمپلنت قرار می‌گیرد. به این روش ایمپلنت دندان دو مرحله‌ای گفته می‌شود؛ تفاوت ایمپلنت یک مرحله‌ای و دو مرحله‌ای در آن است که مراحل تک مرحله‌ای همه در یک روز انجام می‌شود.
انواع ایمپلنت دندان از لحاظ اندازه
اندازه ایمپلنت است که تعیین می‌کند، در کجای دهان باید قرار گیرد؛ بر همین اساس انواع ایمپلنت دندان براساس اندازه به ۳ دسته زیر نقسیم می‌شود:
- استاندارد: معمولا در بخش جلویی دهان استفاده می‌شود و قطر آن بین ۴.۲ تا ۳.۵ میلی متر است.
- پهن: اغلب برای دندان‌های آسیاب یا مولر استفاده می‌شود و قطر آن بین ۴.۵ تا ۶ میلی متر است.
- باریک یا مینی: این نوع از انواع ایمپلنت‌ها برای کسانی استفاده می‌شود که تراکم استخوانی شان ناکافی است و دارای جای مناسب برای بین ریشه‌های دندان برای آنها نیستند.
اغلب بیماران می‌پرسند که کدام از انواع ایمپلنت‌ها و چه روشی را باید استفاده کنند، اما بهترین اقدام برای آنها انتخاب پزشکی با تجربه و حاذق در این زمینه است که طی سال‌ها مهارت و تجربه کافی در این زمینه را کسب کرده است. بعد از آن بامراجعه به آن، باید بیمار به تخصص و تجربه او اعتماد کند تا بهترین نتیجه را کسب کند؛ اما در کنار انتخاب پزشک مناسب، عوامل دیگری هم هستند که باعث موفقیت ایمپلنت می‌شوند؛ عبارت اند از:
- مهارت پزشک در قراردادن ایمپلنت
- نوع ایمپلنت
- مراقبت‌های بعد از ایمپلنت
- درست نگه داشتن دندان‌ها
انواع ایمپلنت دندان از لحاظ مواد
یکی دیگر از تقسیم بندی انواع ایمپلنت‌ها مربوط به مواد مورد استفاده در این جراحی است. ایمپلنت‌های دندانی را می‌توان از چند ماده مختلف ساخت. هر ماده بر قیمت ایمپلنت تأثیر می‌گذارد و مزایای منحصر به فردی دارد. به طور کلی اکثر ایمپلنت‌های دندانی از تیتانیوم یا زیرکونیا ساخته می‌شوند.
ایمپلنت‌های تیتانیوم: تیتانیوم از دیرباز برای تعویض مفصل ران یا زانو استفاده می‌شود، زیرا به خوبی با استخوان ترکیب می‌شود. این فلز گزینه‌ای موفق و ماندگار برای ایمپلنت‌های دندانی است، چراکه قوی و بادوام و در عین حال سبک است. با این وجود برخی افراد به دلیل آلرژی یا بیماری خودایمنی کاندیدای مناسبی برای کاشت تیتانیوم نیستند.
ایمپلنت زیرکونیا: زیرکونیا یک ماده کریستالی بدون فلز است که برای در ایمپلنت‌های دندانی نسبتاً جدید مورد استفاده قرار می‌گیرد. ساختار یک تکه زیرکونیا در مقایسه با سه قطعه تیتانیوم، موجب کاهش زمان می‌شود. علاوه بر این این ماده ندارد، موجب آلرژی فلزی نخواهد شد.
از آنجایی که ایمپلنت های زیرکونیا جدیدتر هستند، شواهد زیادی برای حمایت از ماندگاری آنها وجود ندارد. علاوه بر این، ایمپلنت‌های زیرکونیا گران‌تر از گزینه‌های تیتانیوم هستند.
گفتنی است که گاهی اوقات انواع ایمپلنت‌ها از طلا، فولاد ضد زنگ یا کبالت کروم ساخته می‌شوند. با این حال، این فلزات جایگزین دارای میزان موفقیت کمتری هستند و مورد استفاده قرار نمی‌گیرند. بر اساس مطالعات فعلی، تیتانیوم بهترین ماده برای ایمپلنت‌های دندانی است؛ دیگر انواع ایمپلنت نیز شامل موارد زیر است:
ایمپلنت دندان فوری
در روش ایمپلنت دندان فوری وقتی که بیمار مراجعه می‌کند و در جلسه ابتدایی که دندان آسیب دیده است، دندان توسط پزشک کشیده شده، بعد ایمپلنت در استخوان جایگذاری شده و سپس روکش روی آن متصل خواهد شد.
البته این روکش دائمی نیست و به صورت موقتی قرار می‌گیرد و بیمار نباید با آن غذا بجود. در این مدت نباید هیچ فشاری به ایمپلنت وارد شود؛ چون موقتی است. پس از گذشت چند ماه و فیکس شدن، پزشک روکش اصلی را جایگذاری خواهد کرد.
ایمپلنت مارک‌ها و برندهای متفاوتی دارد که توسط کشورهای مختلف ساخته می‌شود، مثل ایمپلنت آمریکایی، سوئیسی، آلمانی، کره‌ای، فرانسوی، ایتالیایی، اسپانیایی، ایرانی و چینی. در این بین باید توجه کرد که باید از بهترین برند و بهترین کیفیت ایمپلنت استفاده کرد تا بتواند در طول سال‌های مختلفی که فرد از آن استفاده می‌کند، استحکام خود را حفظ کند و بیمار را دچار دردسرهایی از قبیل عفونت های احتمالی نکند.
بنابراین، استفاده از انواع ایمپلنت‌های نامرغوب علاوه بر اینکه ماندگاری کافی ندارند، بیمار را به دردسر خواهند انداخت. البته، اگر پزشک شما مورد اعتماد و متخصص باشد، هرگز از ایمپلنت‌های نامرغوب برای بیمار خود استفاده نخواهد کرد.
ایمپلنت دندان دیجیتال
مانند هر علم و هر روشی انواع ایمپلنت‌ها هم به مرور زمان و با توسعه تکنولوژی دچار پیشرفت و توسعه شدند که یکی از این دستاوردها ایمپلنت دندان دیجیتال است. در این روش، با استفاده از ابزارهای جدید و با استفاده از نرم افزارهای ۳ بعدی، جراحی و برش انجام شده و از ایمپلنت‌های دیجیتال استفاده می‌شود.
این نوع از انواع ایمپلنت‌ها با دقت و مهارت بسیار بالایی در درون فک جایگذاری می‌شوند؛ همچنین درد و خون ریزی‌های احتمالی را بسیار کاهش می‌دهند.
در عمل جراحی کاشت دیجیتال چون برشی که ایجاد می‌شود، بسیار کوچک‌تر از روش‌های دیگر است، بیمار درد کمتری را احساس خواهد کرد. همچنین، مزیت دیگر این روش آن است که از یک شبیه ساز رایانه‌ای کمک می‌گیرد و با استفاده از آن وضعیت عصب‌ها و استخوان‌ها به طور دقیق توسط پزشک چک خواهد شد و قابلیت‌های پزشک را بالا برده و دست او را برای جراحی بازتر می‌گذارد.
لازم است، بدانید این روش چون نیاز به تخصص و تجهیزات پیشرفته است، به نسبت به روش سنتی هزینه بیشتری نیاز دارد. این روش مانند روش سنتی دارای دو مرحله می‌باشد و تنها تفاوت‌اش استفاده پزشک از نرم افزار و تجهیزات پیشرفته است.
از مزایای ایمپلنت دیجیتال می‌توان کاهش درد، برش کوچک تر، دقت بالاتر، خونریزی کمتر و موفقیت بالاتر اشاره کرد. ضمنا این روش در مواردی که نیاز به اعمال جراحی پیشرفته ایمپلنت است کارایی چندانی ندارد
بهترین انواع ایمپلنت‌ها در ایران
نمی‌توان مارک و برند مشخصی را برای بهترین نوع از انواع ایمپلنت دندان در ایران نام برد؛ اما به صورت کلی بهترین ایمپلنت، شامل مارک و برندی می‌شود که دارای ماندگاری بالا و از اجزای باکیفیتی برخوردار باشد.
مارک‌ها و برندهای مختلفی توسط بسیاری از کشورهای دنیا در این رابطه ساخته شده که پزشک معالج شما بهترین آنها را با توجه به شرایط‌تان انتخاب خواهد کرد. بد نیست، بدانید یکی از کشورهایی که در این زمینه بسیار پیشرفته است، کشور آمریکا است که جایگاه برتری در دنیا در این زمینه کسب کرده است.
ایمپلنت‌های اروپایی نیز به نسبت از کیفیت مناسبی برخوردار هستند. البته برندهای اروپایی دارای دو کیفیت درجه یک و درجه دو می‌باشند. ایمپلنت‌های کره‌ای بایوتم، کره‌ای مگاژن، سوئیسی اشترومن، آمریکایی زیمر از جمله بهترین انواع ایمپلنت‌ها هستند که ما توصیه می‌کنیم با انتخاب پزشک حاذق و باتجربه و با انصاف انتخاب آن را به عهده او بگذارید.
نمی‌توان مارک و برند مشخصی را برای بهترین نوع از انواع ایمپلنت دندان در ایران نام برد، اما به صورت کلی بهترین ایمپلنت، شامل مارک و برندی می‌شود که دارای ماندگاری بالا و از اجزای باکیفیتی برخوردار باشد.
تفاوت انواع ایمپلنت‌ها با یکدیگر
انواع ایمپلنت‌ها از ۴ نظر با یکدیگر متفاوت هستند که شامل موارد زیر می‌باشد:
- نکته اول طراحی انواع ایمپلنت‌ها است؛ یعنی فیکسچر( قسمتی که داخل استخوان فک قرار می‌گیرد) ایمپلنت‌ها با یکدیگر می‌تواند متفاوت باشد. گاه مخلوطی شکل است و گاه استوانه‌ای.
- قسمت تاجی انواع ایمپلنت‌ها با یکدیگر می‌تواند، متفاوت باشد که به آن “اباتمنت” می‌گوییم. بنابراین انواع ایمپلنت‌ها از نظر اباتمنت متفاوت از یکدیگر می‌توانند باشند. این قسمت در تاج ایمپلنت واقع می‌شود و با یک پیچ کوچک به فیکسچر توسط پزشک وصل خواهد شد.
- مورد سوم تفاوت انواع ایمپلنت‌ها با یکدیگر پیج‌های کوچکی است که اباتمنت به فیکسچر یا ایمپلنت فک را متصل می‌کنند، مربوط می‌شود. این قسمت بسیار حائز اهمیت می‌باشد چون احتمال شدن پیچ‌های متصل شده وجود دارد. بنابراین، ایمپلنت باید طراحی مناسب و حرفه‌ای داشته باشد تا بیمار به دردسر نیافتد.
نتیجه گیری
ایمپلنت روشی مناسب، قابل اعتماد و اطمینان برای جایگزینی دندان‌های از دست رفته محسوب می‌شود. به همین خاطر خیلی از افراد ممکن است به سراغ استفاده از آن به دلایل مختلف همچون از دست دادن دندان‌ها، شکستگی، کهولت سن و… بیایند.
ایمپلنت انواع مختلف و برندهای مختلفی دارد که کیفیت‌شان بر این اساس متفاوت خواهد شد. بیمار می‌تواند در نوع، جنس و برند ایمپلنت خود با دکترش مشورت کند؛ اما تصمیم اینکه از کدام روش برای ایمپلنت او استفاده شود، در نهایت با پزشک جراح و متخصص مورد اعتماد او می‌باشد.
همانطور که دندان‌های طبیعی افراد مختلف با یکدیگر از نظر ابعاد و کارکرد متفاوت هستند؛ ایمپلنت هم از نظر شکل، ساختار و قطر متفاوت می‌باشند. فقط دکتر شما می‌تواند، تشخیص دهد که با توجه به دندان‌ها و شرایط‌تان کدام نوع ایمپلنت مناسب شما می‌باشد و تصمیم به انتخاب ایمپلنت مورد نظر می‌کند.
بنابراین، انتخاب دکتر متخصص برای گرفتن این تصمیم اهمیت بسزایی دارد و نباید آن را سرسری گرفت. نگهداشت و ثتبیت دندان‌های باقی مانده وظیفه ایمپلنت است. علاوه بر این ایمپلنت باعث کاهش سرعت تحلیل دندان‌های باقی مانده در دهان نیز می‌شود. حفظ یکنواختی استخوان‌ها و کیفیت آنها از وظایف ایمپلنت می‌باشد.
