ایمپلنت دندان یکی از راه حل‌های پژشکی برای ترمیم و جایگزینی دندان‌هایی است که به دلایل مختلف از دست رفته‌اند؛ و ایمپلنت متحرک بر پایه ایمپلنت یکی از انواع کاشت‌های دندانی محسوب می‌شود. جالب است، بدانید که تقریباً 2500 سال قبل از میلاد، مصریان باستان با استفاده از سیم لیگاتور ساخته شده از طلا، دندان‌هایی به وجود می‌آورده و به جای دندان از دست رفته، استفاده می‌کرده‌اند؛ و این اولین نمونه از ایمپلنت دندان به حساب می‌آید.
در این مقاله می‌خواهیم به پرسش ایمپلنت متحرک چیست؟، چه انواعی دارد و مزیت و معایب آن کدام است؟ بپردازیم. اگر کاندید انجام این نوع ایمپلنت هستید، خواندن این مقاله می‌تواند به شما کمک کند.
ایمپلنت متحرک چیست؟
ایمپلنت متحرک یا پروتز متحرک متکی بر ایمپلنت (overdentures) از روش‌های جایگزینی دندان‌های از دست رفته می‌باشد. فرد می‌تواند در مواقعی که به آنها نیازی ندارد (مثلا هنگام خواب) آنها را از دهان خود خارج کند.
بخش‌های مختلف ایمپلنت متحرک
اجزای سازنده پروتز متحرک بر پایه ایمپلنت با مدل‌های ثابت، شبیه به یکدیگر است. اما تفاوت پروتز متحرک ایمپلنت با ایمپلنت ثابت در قابلیت برداشتن و گذاشتن یکی از قسمت‌هاست. در ادامه بخش‌های مختلف ایمپلنت‌های دندانی را نام برده‌ایم و تفاوت مدل‌های ثابت و متحرک را نیز مشخص کرده‌ایم.
۱. فیکسچر
فیکسچر یک پیچ است که در استخوان فک کاشته می‌شود و زیر خط لثه‌ها قرار می‌گیرد. این قطعه که معمولاً از جنس تیتانیوم است، نقش ریشه دندان را بازی می‌کند.
در مدل‌های متحرک، برای همه دندانها از فیکسچر استفاده نمی‌شود؛ بلکه چند فیکسچر کافی است تا به عنوان نگهدارنده عمل کند. بقیه دندانها به هم وصل می‌شوند و به دلیل اتصال به فیکسچر‌ها استحکام کافی دارند. به دلیل عدم استفاده از فیکسچر برای تک تک دندانها، امکان خارج کردن پروتز متحرک از دهان فراهم می‌شود.
۲. اباتمنت ( Abutment)
این قطعه رابطه بین فیکسچر و تاج دندان ایمپلنت شده است و نقش متصل کننده بین آنها را ایفا می‌کند؛ اباتمنت بالاتر از خط لثه قرار می‌گیرد.
۳. پروتز ( Prosthesis)
این بخش که در ظاهر قابل مشاهده است، همان تاج دندان است که مانند دندان واقعی به نظر می‌رسد. برای ساختن این قسمت از موادی مانند پرسلن یا سرامیک استفاده می‌شود؛ پروتزها به اباتمنت‌ها وصل می‌شوند.
وقتی گفته می‌شود که ایمپلنت دندان به صورت متحرک است، به این معناست که قسمت اول و دوم آن ثابت است؛ ولی قسمت سوم یا تاج را می‌توان برای تمیز کردن یا هر هدف دیگری از دهان خارج کرد.
5 نوع ایمپلنت متحرک یا اوردنچر ایمپلنت
5 روش مختلف برای تنظیم اوردنچر وجود دارد؛ که عبارتند از:
- اوردنچرهای پشتیبان ایمپلنت: در این پروتزها از دو تا شش ایمپلنت استفاده می‌شود که در استخوان فک پیچ می‌شوند و می‌توان آنها را برای خواباندن و تمیز کردن برداشت.
- اوردنچرهای ثابت با پشتیبانی از ایمپلنت: این اوردنچرها با پیچ در جای خود قفل می‌شوند و قابل برداشتن نیستند. شما آنها را مانند دندان‌های طبیعی تمیز می‌کنید.
- اوردنچرهای پشتیبان ایمپلنت با میله: در این اوردنچرها از میله‌ای استفاده می‌شود که به ایمپلنت‌ها متصل می‌شود تا دندان مصنوعی روی آن قرار گیرد.
- پروتزهای اوردنچر با پشتیبانی از ایمپلنت نگهدارنده توپ: در اوردنچر نگهدارنده توپ از تکیه گاه‌های توپی شکلی استفاده می‌شود که ایمپلنت‌ها را به دندان مصنوعی متصل می‌کنند.
- اوردنچر پارتیل: اینها اوردنچرهایی هستند که فقط چند دندان از دست رفته را جایگزین می‌کنند. ریشه‌های دندان را با ایمپلنت‌های دندانی جایگزین می‌کند تا اوردنچر جزئی بتواند روی آنها چسبیده و ظاهر طبیعی‌تری برای دندان‌های شما ایجاد کند.
ایمپلنت متحرک چگونه کاشته می‌شود؟
کاشت ایمپلنت متحرک در سه مرحله انجام می‌شود و در ابتدا فیکسچر با عمل جراحی به استخوان فک وصل می‌شوند؛ بعد از مرحله اول شما باید بین ۳ تا ۴ماه صبر کنید تا بافت لثه و فک در سطح سلولی روی ایمپلنت رشد کند. در این مرحله بدن، پایه ایمپلنت را بخشی از استخوان فک می‌شناسد. جنس پایه‌ها معمولا با بدن سازگار است؛ اما در برخی از بیماران، بدن این پیوند را پس می‌زند.
پروتزها نیز باید متناسب با فرم دندان‌های اصلی، لثه و فک بیمار ساخته شوند تا ظاهری طبیعی ایجاد کنند؛ به دلیل حساسیت این فرآیند ممکن است، ساخت پروتزها تا یک ماه نیز طول بکشد. در مرحله آخر تاج‌ها به پایه‌ها وصل می‌شوند و نگرانی از بابت لیز خوردن و در آمدن آنها هنگام غذا خوردن و تکلم وجود ندارد. این دندانها را می‌توانید به صورت اختیاری برای تمیز کردن و غیره از دهان خود خارج کنید.
ایمپلنت متحرک برای چه کسانی مناسب هستند؟
اوردنچرها (پروتز متحرک متکی برایمپلنت) برای کسانی که با دندان‌های مصنوعی که به شیوه قدیمی درست می‌شوند، مشکل دارند و نمی‌توانند به راحتی با آنها غذا بخورند و تکلم کنند، بسیار مناسب است. همچنین کسانی که می‌خواهند، بعد از صرف غذا دندان‌های خود را در بیاورند و تمیز کنند، کاندید مناسبی برای استفاده از ایمپلنت‌های متحرک هستند.
توجه داشته باشید که در ایمپلنت متحرک لثه و استخوان‌های آن تخریب نمی‌شوند؛ بنابراین افرادی که از توده استخوانی کافی برای ایمپلنت ثابت برخوردار نیستند، می‌توانند از این نوع ایمپلنت‌ها استفاده کنند.
به طور کلی برای اینکه تشخیص داده شود یک فرد کاندیدای مناسبی برای این نوع کاشت به شمار می‌رود یا خیر، باید با پزشک متخصص در این زمینه مشورت کرد. پزشک به دقت تمام جزئیات را بررسی و بهترین جایگزین برای دندان‌های از دست رفته را به فرد پیشنهاد می‌کند.
تفاوت بین ایمپلنت متحرک با ایمپلنت ثابت و دندان مصنوعی
در دندان‌های مصنوعی سنتی، برای نگه داشتن دندانها در جای خود از چسب استفاده می‌شد. اما برای نگه داشتن پروتز متحرک از ابزارهای نوین کاشت استفاده می‌شود. بنابراین خطر جدا شدن پروتزها هنگام غذا خوردن یا صحبت کردن وجود ندارد.
در ایمپلنت نوع ثابت استخوان‌های فک باید از بافت متراکم‌تری برخوردار باشند تا بتوانند ایمپلنت را در خود نگه دارند. ولی در مورد ایمپلنت متحرک چنین نیست؛ بنابراین این نوع کاشت، برای کسانی که استخوان‌های فک آنها تحلیل رفته است گزینه مناسبی محسوب می‌شود.
مهم‌ترین تفاوت بین پروتز ثابت و متحرک برپایه ایمپلنت در این است که در ایمپلنت متحرک فقط چند عدد پیچ در فک گذاشته می‌شود. بقیه دندانها روی ریشه قرار نمی‌گیرند، آنها به هم می‌چسبند. اما در ثابت تعداد پایه ها باید افزایش یابد؛ بنابراین پروتز ثابت متکی بر ایمپلنت فرآیند پیچیده‌تری دارد.
مزایای ایمپلنت متحرک
- نسبت به دندان‌های مصنوعی قدیمی ثبات بیشتری دارند و احتمال شکستن یا شل شدن دندانها هنگام صحبت کردن بسیار پایین است.
- آنها توانایی جویدن را افزایش می‌دهند و شما می‌توانید چیزهای سفت و چسبنده هم بخورید.
- آنها نسبت به دندان‌های مصنوعی راحت‌تر هستند و ظاهر طبیعی‌تری هم دارند.
- در مدل‌های متحرک استخوان فک حفظ می‌شود و از تحلیل رفتن بیش از اندازه آنها پیشگیری خواهد شد.
معایب ایمپلنت متحرک
برخی موارد وجود دارند که باعث می‌شوند، کاشت ایمپلنت متحرک برای بیماران چالش برانگیز باشد. این موارد نقطه ضعف به شمار نمی‌روند و معمولا مشکل جدی برای بیماران ایجاد نمی‌کنند. اما آگاهی از آنها برای تصمیمگیری درمورد کاشت لازم است.
- نیاز به جراحی دارد؛ این عمل هم با بی‌حسی موضعی در قسمت لثه و فک انجام می‌شود تا پزشک بتواند، ایمپلنت را در قسمت‌های مختلف قرار بدهد.
- هزینه ایمپلنت متحرک نسبت به دندان مصنوعی بیشتر است؛ معمولا بیمه هم آن را تحت پوشش قرار نمی‌دهد. چرا که کاشت ایمپلنت یک روش زیبایی به شمار می‌رود.
- بسته به مقدار فرسایش دندان یا لثه ممکن است، برای پشتیبانی از ایمپلنت به پیوند استخوان نیاز داشته باشید. این موضوع باعث طولانی شدن روند بهبودی می‌شود.
- ایمپلنت‌های متحرک هم در طول زمان دستخوش تغییر و خرابی می‌شوند و ممکن است، نیاز به تعویض یا سفت کردن داشته باشند. البته با رعایت نکات مراقبتی آنها تا چندین سال و حتی تا آخر عمر کاربردی خواهند بود.
ایمپلنت ثابت بهتر است یا متحرک؟
در پاسخ به این سوال، باید بگوییم که هر شیوه معایب و مزایای خاص خود را دارد؛ ایمپلنت ثابت، در ظاهر مانند دندان‌های طبیعی به نظر می‌رسد، ولی هزینه آن از ایمپلنت متحرک بیشتر است. همچنین همانطور که گفتیم، برای انجام آن به تراکم استخوانی بیشتر و سالم‌تری نیاز است تا فک بتواند ایمپلنت‌ها را در خود نگه دارد.
ایمپلنت متحرک می‌توانند به راحتی تمیز شوند و هزینه کمتری هم دارند. اما شاید برخی افراد با ظاهر آن چندان احساس راحتی نکنند، چرا که شباهت آنها به دندان های مصنوعی قدیمی بیشتر است. آنها همچنین می‌توانند به عنوان پشتیبان برای استخوان‌های تحلیل رفته فک باشند، اما دندان مصنوعی چنین ویژگی ندارد.
بنابراين می‌توان گفت انتخاب بین مدل متحرک و ثابت این کاشت‌ها به هدف شما، میزان تراکم و سلامت استخوان و فک، تصمیم پزشک و بودجه مالی شما بستگی خواهد داشت.
چگونه از ایمپلنت‌های متحرک مراقبت کنیم؟
برای اینکه کاشت‌ها مدت زمان بیشتری کاربردی باشند و آسیب نبینند، به مراقبت نیاز دارند. مراقبت از آنها چندان پیچیده نیست و شباهت‌هایی به مراقبت از دندان‌های اصلی دارد. در ادامه به نکات مهم در این زمینه اشاره کرده‌ایم.
- اگر تازه ایمپلنت کرده‌اید و دندان‌های هنوز در جای خود ننشسته‌اند، بسیار مهم است که هر روز لثه‌ها، زبان و سقف دهان خود را قبل از گذاشتن دندانها با یک مسواک نرم بشویید.
- هر بار که پروتزها را برای خارج کردن غذا و غیره دندانها را از دهان خارج می‌کنید، آنها را بشویید.
- از مسواک‌های نرم و مخصوص برای خارج کردن ذرات از سطح دندانها استفاده کنید.
- هنگامی که برای مدت طولانی دندانها را از دهان خارج کرده‌اید (مثلا موقع خواب)، آنها را در یک ظرف آب قرار دهید.
نکاتی برای افزایش طول عمر اوردنچر متحرک با پشتیبانی از ایمپلنت دندانی
بلافاصله پس از جراحی ایمپلنت، توصیه می‌شود از خوردن هر گونه غذای سفت که می‌تواند در طول دوره بهبودی به ایمپلنت شما آسیب برساند، خودداری کنید. رژیم غذایی نرم به مدت 7 روز توصیه می شود و تا 12 هفته پس از جراحی باید مراقبت‌های ویژه‌ای انجام شود.
تمیز کردن اوردنچر
درک نحوه تمیز کردن دندان مصنوعی یا اوردنچر بسیار مهم است. به طور معمول، پروتزها تا 10 برابر نرم‌تر از دندان‌های طبیعی هستند و استفاده از پاک‌کننده‌های مخصوص دندان مصنوعی که دارای فرمولاسیون کم ساینده هستند، 99.9 درصد از باکتری‌های ایجاد کننده بو را از بین می‌برد و به حذف پلاک و لکه‌ها کمک می‌کند.
مسواک زدن
درست مانند دندان های طبیعی شما، سلامت طولانی مدت اوردنچر و ایمپلنت‌های دندانی آن به میزان مراقبت شما از آنها بستگی دارد. نکته مهم در مورد اوردنچر متحرک این است که می‌توانید راحت‌تر از دندان‌های طبیعی خود از آن مراقبت کنید! با روال منظم، این تمیز کردن به شما کمک می‌کند تا از تجمع پلاک جلوگیری کنید.
در زمان استفاده از مسواک، به نواحی مانند کناره‌های ایمپلنت دندانی خود توجه ویژه‌ای داشته باشید، زیرا اغلب در این مکان غذا و پلاک جمع می‌شود. برای اوردنچر (یا پروتز) متحرک از یک برس دندان مصنوعی استفاده کنید؛ یک برس دندان مصنوعی با طراحی ارگونومیک هوشمندانه که دارای یک دسته بزرگ و آسان برای کنترل بیشتر است.
برس‌های دندان مصنوعی دارای دو سر برس هستند و برخی حتی دارای یک نوک پولیش لاستیکی در پایین دسته هستند که به صیقل دادن سطح دندان مصنوعی کمک می‌کند تا لکه‌هایی مانند قهوه و تنباکو را از بین ببرد. موهای نرم بلند چند تایی برای تمیز کردن خارجی موثر هستند. از سرهای مختلف برس برای تمیز کردن پروتز خود استفاده کنید.
قرص دندان مصنوعی
برخلاف برخی از خمیردندان‌ها، قرص‌های پروتز دارای فرمول غیر سایشی هستند، بنابراین بدون خراش تمیز می‌شوند و مکان‌های کمتری برای رشد باکتری‌های ناخواسته باقی می‌گذارند.
برای تمیز کردن عمیق پروتزهای خود، از قرص‌های دندان مصنوعی استفاده کنید، با این مراقبت می‌توانید تا 99.9 درصد از رشد باکتری‌های ایجاد کننده بو جلوگیری کنید. زمانی که این قرص‌ها طبق دستورالعمل استفاده می‌شود، به حذف لکه‌های سخت و کاهش پلاک کمک می‌کند.
همچنین برای کسانی که ترجیح می‌دهند دندان مصنوعی خود را یک شب خیس نکنند، گزینه‌های قرص «اکسپرس» یا «3 دقیقه‌ای» نیز وجود دارد.
برس‌های بین دندانی
اطمینان حاصل کنید که مسواک‌های بین دندانی را به عنوان بخشی از روال نگهداری ایمپلنت دندانی خود قرار داده‌اید. از این برس‌های کوچک می‌توان برای حذف تکه‌های غذا و پلاک از اطراف ایمپلنت استفاده کرد و احتمال تجمع و بیماری لثه را کاهش داد.
دهانشویه
همراه با تمیز کردن منظم، دهانشویه ضد میکروبی به کاهش و از بین بردن باکتری‌های تجمع یافته در اطراف ایمپلنت دندان کمک می‌کند.
حفظ سلامت دهان و دندان
حفره دهان از بقیه بدن شما جدا نیست. این تصور نادرست است که اگر سلامت سیستمیک و رفاه عمومی به خطر بیفتد، سلامت دهان و ایمپلنت های دندانی شما تحت تأثیر قرار نمی‌گیرند.
بدن شما به عنوان یک سیستم کامل عمل می‌کند و باید بر این اساس از دارایی شماره یک خود مراقبت کنید. اگر می‌خواهید سلامت ایمپلنت دندان خود را به حداکثر برسانید، مطمئن شوید که در سلامتی کامل هستید و از خود مراقبت می‌کنید.
دوام ایمپلنت شما نه تنها به حفظ سلامت دهان شما، بلکه به انتخاب سبک زندگی شما به طور کلی بستگی دارد. یکی از عوامل اصلی که می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در ایمپلنت‌های دندانی شما (و بهداشت کلی دهان) شود، سیگار کشیدن است.
ویزیت منظم دندانپزشکی
به معاینات منظم دندانپزشکی و قرار ملاقات با متخصص بهداشت متعهد شوید.، چراکه به دندانپزشک شما کمک می‌کند تا پیشرفت ایمپلنت‌های شما را نظارت کند.
توصیه دندانپزشک را جدی بگیرید
مهم‌تر از همه، به توصیه‌های دندانپزشک خود در مورد نحوه نگهداری از ایمپلنت‌های دندانی خود توجه کنید. چه پرهیز از برخی مواد غذایی در طول فرآیند بهبودی یا پیروی از یک روال تمیز کردن خاص باشد، توصیه دندانپزشک شما ضروری است.
اهمیت متخصص دندانپزشکی
مانند تمام روش‌های جراحی دندان، صلاحیت، تخصص و تجربه دندانپزشک انجام دهنده برای اطمینان از قرار دادن موفقیت آمیز ایمپلنت دندان و به حداقل رساندن خطر شکست مهم است. یک متخصص دندانپزشکی متخصص، دندانپزشکی بسیار ماهر است که می‌تواند نتیجه مطلوب درازمدت را برای شما فراهم کند.
نتیجه گیری
در این مقاله درباره ایمپلنت متحرک چیست، چه مزایا و معایبی دارد و اینکه چگونه می‌توان از آن مراقبت کرد توضیحاتی را در اختیارتان قرار دادیم. به خاطر داشته باشید که یک پزشک خبره می‌تواند ایمپلنت متحرک را به گونه‌ای بکارد که بیشترین شباهت را به دندان‌های طبیعی داشته باشد و همچنین مدت زیادی بدون آسیب باقی بماند.
دکتر مهدی سزاوار متخصص جراحی دهان، فک و صورت هستند. ایشان می‌توانند ساختار فک شما را به صورت کامل بررسی کنند و بهترین ایمپلنت را بکارند. برای مشاوره یا رزرو نوبت ملاقات می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی موجود در سایت اقدام کنید.
سوالات متداول
آیا پروتزهای پشتیبان ایمپلنت باید در شب برداشته شوند؟
پروتزها باید در شب برداشته شوند و تمیز شوند، پیوست‌ها و یا نوار نیز باید تمیز شوند. دندانپزشک شما دستورالعمل‌هایی را در مورد نحوه تمیز کردن آنها به شما می‌دهد.
تفاوت بین دندان مصنوعی اوردنچر و پروتز متکی به ایمپلنت چیست؟
اوردنچرهای متحرک، پروتزهایی هستند که برای تمیز کردن و خواب راحت برداشته می‌شوند، در حالی که پروتزهای ثابت با تکیه گاه ایمپلنت به طور دائم در دهان ثابت هستند و باید مانند دندان‌های معمولی تمیز و نگهداری شوند.
ماندگاری پروتزهای تحت حمایت ایمپلنت چقدر است؟
حدود 95 درصد از بیمارانی که اوردنچر ایمپلنت دریافت می‌کنند، به مدت 10 تا 20 سال نیازی به جایگزینی ندارن، حتی برخی از آنها تا 25 سال ماندگاری دارند.
در نتیجه این ماندگاری بسیار بیشتر از سایر گزینه‌های پروتز انفرادی یا ایمپلنت است که فقط 5 تا 15 سال دوام می‌آورند. در حالی که این مدت زمان قابل توجهی است، ترکیب آنها محصولی بسیار بادوام‌تر ایجاد می‌کند که بسیار طبیعی‌تر به نظر می‌رسد.
آیا شما کاندیدای اوردنچر ایمپلنت هستید؟
هنگامی که رشد فک شما به پایان رسید، بیشتر بزرگسالان می‌توانند ایمپلنت دندان دریافت کنند. بر اساس شرایط سلامتی و پزشکی استثناهایی وجود دارد که ممکن است اثربخشی درمان را کاهش دهد یا خطرات احتمالی ایجاد کند. با این حال، جدا از این موارد نادر، اکثر بیماران نتایج فوق العاده‌ای را مشاهده می‌کنند که مزایای آن بسیار بیشتر از خطرات است.
