بی‌نظمی دندان‌ها جزو مشکلات نسبتا رایج به شمار می‌رود که علت‌های مختلفی دارد. عمل فرنکتومی یکی از متدهای درمانی است که برای رفع این بی‌نظمی و ایجاد فرم عادی برای فک و دندان‌ها انجام می‌شود.
این عمل در برخی موارد به صورت مستقل و گاهی به همراه سایر روش‌های درمانی مانند ارتودنسی صورت می‌گیرد. در این مقاله قصد داریم توضیحات بیشتری درباره عمل جراحی فرنکتومی ارائه دهیم.
فرنکتومی چیست
فرنکتومی، به عنوان عمل فرنوتومی نیز شناخته می‌شود. فرنوم یا بند لب و زبان، بافت نرمی است که که به لب و لثه متصل می‌شود. این قسمت بند سفت و کشیده‌ای است که در زیر زبان قرار می‌گیرد. این بخش حرکت زبان را در حالت استراحت و قرارگرفتن روی کف دهان محدود می‌کند. اگر فرنوم خیلی کوتاه باشد، می‌تواند در مکیدن شیر، بلع یا رشد و گفتار نوزاد اختلال ایجاد کند. در این هنگام بیمار باید عمل فرنکتومی انجام دهد. در این عمل، فرنوم برش‌هایی روی فرنوم ایجاد می‌شود تا اختلال آن برطرف گردد. در ادامه درباره کاربرد و روش انجام این جراحی توضیح داده‌ایم.
کاربرد عمل فرنتکومی چیست
در دهان ما چند بافت فرنوم وجود دارد. در برخی موارد این بافت کوچک‌تر یا بزرگ‌تر از حد ممکن است. به همین دلیل مشکلات بسیاری ایجاد می‌شود. به عنوان مثال فرنوم بزرگ‌تر لب بالایی ممکن است بین دو دندان جلویی قرار بگیرد و باعث ایجاد فاصله بین آن‌ها شود. یا فرنوم کوتاه زبان، مانع از حرکت کامل این عضو در دهان می‌شود. عمل فرنکتومی می‌تواند کلیه این اختلالات را از بین ببرد.
عمل فرنکتومی لینگوال
فرنوم زبان، بافتی است که این بخش را به دهان متصل می‌کند. اگر با زبان سقف دهان خود را لمس کنید، می‌توانید احساس کشیدگی فرنوم را در زیر زبان خود احساس کنید. طول فرنوم زبان در افراد مختلف متفاوت است. درصد کمی از نوزادان با فرنوم زبانی بسیار کوتاه متولد می‌شوند. این فرنوم کوتاه حرکت زبان را محدود می‌کند. به این بیماری آنکیلوگلوسی یا گره زبان گفته می‌شود که تقریباً در ۵ درصد افراد وجود دارد. این بیماری در پسران بسیار شایع تر از دختران است. عدم درمان فرنوم، توانایی نوزاد در خوردن شیر را کاهش می‌دهد. همچنین ممکن است مانعی در گفتار او شود و این اختلال در گفتار حتی تا بزرگسالی نیز با او بماند.
عمل جراحی فرنکتومی لینگوال دامنه حرکت زبان در دهان را افزایش می‌دهد. بنابراین شخص می‌تواند مانند افراد عادی زبان خود را در دهان حرکت دهد. این کار بلع و گفتار را برای او ساده‌تر می‌کند.
فرنکتومی لب
فرنوم لب پایینی این بخش را به قسمت لثه وصل می‌کند. این بافت درست بالای دندان‌های جلویی قرار دارد. در صورتی این فرنوم کوتاهتر از حد معمول باشد، می‌تواند در گفتار مشکل ایجاد کند که نوعی چسبندگی لب محسوب می‌شود.
چسبندگی لب همچنین می‌تواند در رشد دندان‌ها مشکل ایجاد کند. تمیز کردن کامل لثه‌ها و دندان‌های جلویی برای افرادی که این مشکل را دارند، ساده نیست. به همین دلیل خطر بیماری لثه و سایر بیماری‌های دهان و دندان افزایش پیدا می‌کند. فرنکتومی فک بالا می‌تواند دامنه حرکت لب بالایی را بیشتر کند و از بروز چنین مشکلاتی پیشگیری خواهد کرد.
روش انجام عمل فرنکتومی به چه صورت است
عمل فرنکتومی جزو جراحی‌های سنگین به شمار نمی‌رود. به همین دلیل جای نگرانی درباره آن وجود ندارد. در ادامه مراحل کلی کار را بیان می‌کنیم.
- ابتدا پزشک معاینات لازم را انجام می‌دهد تا بفهمد چه تغییراتی باید در فرنوم ایجاد کند. در معاینات نوع عمل فرنکتومی نیز مشخص می‌شود.
- پزشک از بی‌حسی موضعی برای عمل استفاده می‌کند. شخص باید هنگام انجام پروسه دراز کشیده باشد. می‌توان این عمل را برای کودکان کم سن و نوزادان کوچک، زمانی که در آغوش مادر هستند، انجام داد.
- بعد از بی‌حسی پزشک با ابزارهایی چون تیغ یا قیچی جراحی فرنوم را برش می‌دهد.
- اگر اصلاح مهار بند لب پیچیده باشد، برش‌ها باید با دقت بیشتری انجام شوند. همچنین ممکن است برای بستن زخم‌ها از بخیه استفاده شود.
- این عمل ۱۵ الی ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. بعد از آن نیز نیازی به بستری نیست.
عمل جراحی لیزر
عمل فرنکتومی با لیزر در واقع همان روند فرنکتومی دهانی را دنبال می‌کند. لیزر ابزاری است که به جای تیغ و چاقوی جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تنها تفاوت بین عمل فرنکتومی با لیزر و بدون آن، این است که با لیزر خطر عفونت و از دست دادن خون به حداقل می‌رسد.
مزایای فرنکتومی چیست
مهم‌ترین علت انجام این عمل، از بین بردن مشکلات فرنوم است. بنابراین با این عمل، شخص مانند افراد عادی خواهد شد. مزیت‌های عمل فرنکتومی عبارت است از؛
- ظاهر بهتر دندان‌ها و لب‌ها.
- کاهش احتمال ابتلا به بیماری‌های لثه.
- بهبود اشتهای نوزاد و وزن گیری نوزاد.
- زیبایی بیشتر لبخند.
- از بین رفتن مشکلات بلع و گفتار ناشی از کوتاهی فرنوم.
- حرکت ساده زبان و لب‌ها در حد استاندارد.
عمل فرنکتومی در نوزادان چگونه انجام می‌شود
اختلال فرنوم زبان و لب به طور معمول در نوزادان مشخص می‌شود. نوزادانی که این مشکل را دارند، نمی‌توانند به خوبی شیر بخورند. این موضوع باعث کاهش وزن در نوزاد می‌شود. به همین دلیل لازم است که عمل فرنکتومی در کوتاه‌ترین زمان ممکن صورت گیرد تا مشکلات بیشتری برای نوزاد ایجاد نشود.
جراحی فرنکتومی برای نوزادان نیز مانند سایر افراد ساده است و به صورت سرپایی انجام می‌شود. بنابراین جای نگرانی ندارد. درد آن نیز مدت کوتاهی ادامه خواهد داشت و بعد از آن فرزندتان آرام می‌شود.
فرنکتومی بزرگسالان چگونه انجام می‌شود
با افزایش سن، ساختار فک و دهان به طور قابل توجهی تغییر می‌کند. در برخی موارد، عدم درمان فرنوم غیرعادی مشکلی ایجاد نمی‌کند و فرد زندگی عادی خواهد داشت. بنابراین اگر فرنوم غیر عادی در خوردن، نوشیدن و گفتار یک فرد بزرگسال مشکل ایجاد نکند، نیازی به جراحی نخواهد داشت.
البته باید توجه داشت که فرنوم بزرگ ممکن است بین دندان‌ها و لثه فاصله ایجاد کند. این موضوع ممکن است باعث تحلیل رفتن لثه‌های شخص شود. از طرف دیگر، اگر فرنوم کوتاهتر از حد استاندارد باشد، ممکن است حرکت لب و زبان محدود شود. این موضوع باعث ناراحتی برخی از بزرگسالان خواهد شد.
عمل فرنکتومی در بزرگسالان، کمی پیچیده‌تر است. این افراد معمولا به بخیه نیاز دارند. دوره نقاهت آن‌ها نیز نسبت به نوزادان بیشتر است.
مراقبت‌های بعد از عمل فرنکتومی به چه صورت است
بهبودی پس از عمل جراحی فرنکتومی ساده است. بنابراین نیازی به انجام کارهای خاص برای نقاهت وجود ندارد؛ اما لازم است بهداشت دهان و دندان رعایت شود. خطر عفونت زخم تا زمان بسته شدن آن وجود خواهد داشت. در ادامه به مراقبت‌هایی که بعد از عمل فرنکتومی باید انجام شود، اشاره کرده‌ایم.
- بزرگسالان باید رژیم غذایی خود را طبق دستور پزشک کمی محدود کنند.
- لازم است بعد از خوردن هر چیزی دهان شسته شود. غذای باقی مانده در منطقه فرنوکتومی می‌تواند خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد.
- مصرف آنتی بیوتیک‌ها طبق دستور پزشک از عفونت و عوارض احتمالی این جراحی پیشگیری می‌کند.
- زخم حدودا یک هفته بعد از عمل بهبود پیدا می‌کند.
- در صورت مشاهده هر مورد غیر عادی در دهان و ناحیه سر، با پزشک خود مشورت کنید.
ناحیه جراحی پس از عمل شبیه یک زخم بزرگ است و اندکی خونریزی دارد که البته نگران کننده نیست. اگر با خونریزی مواجه شدید، یک تکه گاز پانسمان را تا کنید و روی زخم بگذارید تا خون را جذب کند. تمیز نگه داشتن محل عمل بسیار مهم است و باید آن را با یک تکه گاز پانسمان و پراکسید با ملایمت پاک کنید.
عوارض فرنوکتومی چیست
سبک بودن عمل فرنکتومی باعث می‌شود عوارض زیادی به دنبال نداشته باشد. اما در هر صورت، در این عمل زخم ایجاد می‌شود. به همین دلیل عوارضی که در ادامه بیان می‌کنیم، محتمل هستند.
- واکنش به داروهای بی‌حسی.
- خونریزی.
- درد.
- تورم.
- عفونت (در صورت عدم رعایت بهداشت و مراقبت از زخم‌ها).
به جز عفونت، مابقی عوارض متداول هستند و بعد از مدت کوتاهی بهبود پیدا می‌کنند. پزشک دستوراتی برای به حداقل رساندن عوارض جانبی عمل ارائه خواهد داد.
جمع بندی
دو فاکتور تغذیه و گفتار اهمیت عمل فرنکتومی را مشخص می‌کند. در صورتی که پزشک گره فرنوم زبانی یا لب را برای نوزاد شما تشخیص داده است، نگران نباشید! با یک عمل ساده می‌توان این مشکل را حل کرد. دکتر مهدی سزاوار متخصص جراحی دهان، فک و صورت هستند. ایشان می‌توانند جراحی فرنکتومی را برای نوزادان و بزرگسالان انجام دهند. همچنین با انجام معاینات لازم، متوجه سایر مشکلات احتمالی می‌شوند و می‌توانند به موقع آن‌ها را حل کنند. برای رزرو نوبت ویزیت یا مشاوره با دکتر سزاوار می‌توانید از طریق سایت ایشان اقدام کنید.
