ارتودنسی چیست و انواع آن کدامند؟

ارتودنسی یکی از زیر شاخه‌های دندانپزشکی است که به مرتب کردن دندان، زمانی که دندان‌ها در حالت معمول رشد نکرده‌اند،کمک می‌کند. در واقع در ارتودنسی با استفاده از سیم و براکت‌ها در یک بازه زمانی نامشخص توسط ارتودنتیست دندان‌ها را در کنار هم منظم می‌کنند؛ همچنین میزان زمانی که برای هر فرد نیاز است تا دندان‌ها ارتودنسی شود و در حالت مرتب و کنار هم قرار بگیرد، با توجه به نوع به هم ریختگی و  قرارگیری دندان‌ها مشخص می‌شود.

ارتودنسی، با استفاده از وسایل مخصوصی مانند براکت‌ها و سیم‌های ارتودنسی به تصحیح موقعیت دندان‌ها و بهبود عملکرد آن‌ها کمک می‌کند. درمان ارتودنسی نه تنها ظاهر لبخند را زیباتر می‌کند، بلکه به سلامت دهان و دندان‌ها نیز کمک شایانی می‌نماید. با پیشرفت‌های اخیر دردرمان ارتودنسی، روش‌های نوین و کمتر محسوس‌تری برای درمان‌های ارتودنسی ارائه شده‌اند، که می‌توانند تجربه راحت‌تر و دلپذیرتری را برای بیمارانی که قصد انجام ارتودنسی دارند، فراهم آورند.

انواع ارتودنسی

با وجود تنوع روش‌ها، انتخاب بهترین گزینه برای شما به عوامل مختلفی از جمله نوع مشکل، سن، بودجه و ترجیح خودتان بستگی دارد. ما در ادامه تلاش می‌کنیم به طور کامل انواع ارتوندسی را برای شما شرح دهیم.

ارتودنسی ثابت

در این روش همانطور که از اسمش پیداست، تمامی دستگاه ارتودنسی به صورت ثابت بر روی دندان و داخل دهان فرد قرار می‌گیرد، که به صورت میانگین 2 سال برای ردیف شدن دندان نیاز به زمان دارد. در این حالت نگین‌های کوچکی بر روی دندان قرار می‌گیرد که به آن براکت می‌گویند. یکی از نکاتی که درباره ارتودنسی ثابت حائز اهمیت است؛ اول نگهداری از آن، یعنی براکت‌ها و دوم بهداشت دندان در این زمان است. خوردن مواد غذایی سفت و گاز زدن سیب، ساندویچ، بلال و مواد خوراکی از این قبیل باعث شکستن براکت‌ها می‌شود که این موضوع سبب طولانی‌تر شدن دوره ارتودنسی خواهد شد.

در روند درمان با ارتودنسی ثابت به صورت معمول دندان‌های بیمار باید ماهی یک‌بار توسط ارتودنتیست چک شود. در این ویزیت‌ها سیم و براکت چک می‌شوند و کش‌هایی که در براکت‌ها می‌افتند، هر ماه تعویض می‌شوند. گاهی اوقات هم هر چند ماه یکبار سیم‌های روی دندان هم تعویض می‌شوند.

کش‌ها در رنگ‌های مختلف وجود دارند و اکثر اوقات ارتودنتیست با سلیقه خود بیمار رنگ کش را انتخاب می‌کند و می‌اندازد. اما براکت‌ها از شروع تا پایان روند درمان که گاهی اوقات به 3 سال هم می‌رسد، ثابت است، و یا حتی امکان دارد با توجه به نوع دندان، کش‌ها فقط در جهت افقی دندانِ مورد ترمیم قرار نگیرد؛ بلکه با توجه به نوع ناهنجاری، کش‌ها از دندانی در فک بالا به دندانی در فک پایین وصل شود که این امر موجب فشار زیاد در ناحیه فک و دندان می‌شود.

اکثر اوقات  در چند ماه اول تغییرات به صورت محسوس در دندان‌ها دیده می‌شود، یعنی خود بیمار علاوه بر احساس فشار و دردی که از جابجایی و حرکت دندان‌ها دارد، می‌تواند به خوبی چرخیدن و یا فاصله افتادن بین دندان‌ها را در آینه ببیند.

بهداشت دندان در زمان ارتودنسی ثابت

‌زمانی که ارتودنسی ثابت انجام می‌شود، حتما باید خیلی بیشتر از قبل حواسمان به بهداشت دندان‌ها باشد، چون با توجه به سیم و براکت‌ها، دندان‌ها به خوبی مسواک نمی‌خورند. البته برای زمان ارتودنسی، مسواک و نخ دندان‌های مخصوصی وجود دارد، که باید بعد از هر وعده غذایی دندان‌ها مسواک شود تا از پوسیدگی دندان‌ها در زمان ارتودنسی پیشگیری کنیم.

ارتودنسی متحرک

دقیقا همانطور که از اسم این نوع ارتودنسی مشخص است، دستگاهی که داخل دهان شما قرار می‌گیرد؛ متحرک است و به راحتی می‌توان آن را از دهان خارج کرد. این نوع دستگاه‌ها به دو نوع تقسیم بندی می‌شود؛ در نوع اول برای حرکت‌های دندانی نه چندان پیچیده و دوم برای حرکت دادن فک‌ها، با وارد کردن فشار و نیروی ثابتی، با توجه به اجزا آن به دندان، است.

البته گاهی برای پایان ارتودنسی ثابت از پلاک‌های متحرک استفاده می‌کنند و تا چند وقت به عنوان فیکس کننده دندان‌ها در دهان قرار می‌گیرد. اینکه ناهنجاری دندان‌ها و یا فک‌ها با ارتودنسی ثابت و یا متحرک درمان شود اصلا بر عهده بیمار نیست، بلکه دکتر ارتودنتیست تعیین کننده این موضوع است. در واقع می‌توان گفت اگر نیاز به حرکت فکین باشد، از ارتودنسی متحرک و اگر نیاز به حرکت دندان‌ها باشد، از ارتودنسی ثابت استفاده می‌شود.

بهداشت در زمان ارتودنسی متحرک

بهتر است در زمان خوردن غذا، دستگاه را از دهان درآورده و بعد از شستشو تمیز کردن دندان‌ها مجددا آنها را داخل دهان بگذاریم. همین‌طور پزشکان توصیه می‌کنند؛ برای نوشیدن، نوشیدنی‌های گازدار، شیرین و نوشیدنی‌های که دارای رنگ است، ارتودنسی متحرک را درآورده و دوباره بعد از شستشو دهان و دندان آن را داخل دهان قرار بدهند.

ارتودنسی ثابت یک فک

خیلی از افراد ناهنجاری‌های دندانی را در دو فک ندارند، بعضی افراد فقط دندان‌های بالایی آنها جلو است و یا معتقدند که دندان‌های ردیف پایین نیازی به ارتودنسی ندارد. گاهی اوقات هم عارضه به صورتی است که دندان‌های پایین نیاز به ارتودنسی دارند، که اغلب اوقات این گونه مشکلات که برای تنها یک فک به وجود آمده، ناشی مشکلات ژنتیکی و مادرزای می‌باشد.

اگر ارتودنسی صرفا در فک بالا و برای کودکان باشد از هدگیرهای متحرک که به وسیله کش به دهان وصل می‌شود، استفاده می‌کنند. اگر شدت جلوآمدگی فک زیاد باشد، اکثر پزشکان علاوه بر ارتودنسی به افراد عمل‌های جراحی هم توصیه می‌کنند. برای فک بالا از انواع ارتودنسی ثابت یا متحرک، ارتودنسی دیمون، ارتودنسی شفاف، ارتودنسی لینگوال و ارتودنسی نامرئی استفاده می‌شود. الگوی کلی دندان‌ها در ارتودنسی فک بالا بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که زمانی که ارتودنسی در دهان قرار می‌گیرد نباید با دندان‌های پایین برخورد کنند.

 ارتودنسی نامرئی

ارتوندسی شفاف یا نامرئی کمتر جلب توجه می‌کند و معمولاً گران‌تر از سایر روش‌ها است؛ همچنین این بریس یا پلاک از جنس سرامیک است و استفاده از آن به تشخیص دندانپژشک بستگی دارد و برای همه افراد انجام نمی‌شود.

ارتودنسی دیمون

یکی از روش‌های نوین ارتودنسی ثابت است که از براکت‌های خودتنظیم برای جابجایی دندان‌ها استفاده می‌کند. این روش مزایای متعددی نسبت به روش‌های سنتی ارتودنسی دارد، از جمله:

• نیاز به کش های رنگی کمتر: براکت‌های دیمون به جای استفاده از کش‌های رنگی برای اتصال سیم به براکت، از یک درب کشویی استفاده می‌کنند. این امر باعث می‌شود تا اصطکاک کمتری بین سیم و براکت وجود داشته باشد و جابجایی دندان‌ها با سهولت بیشتری انجام شود.
• فشار کمتر: براکت‌های دیمون با استفاده از نیرویی ملایم و پیوسته دندان‌ها را جابجا می‌کنند. این امر باعث می‌شود تا درد و ناراحتی کمتری در طول درمان تجربه کنید.
• دوره درمان کوتاه تر: به دلیل نیاز به ویزیت‌های کمتر و جابجایی سریع‌تر دندان‌ها، دوره درمان ارتودنسی دیمون معمولاً کوتاه تر از روش‌های سنتی است.
• زیبایی بیشتر: براکت‌های دیمون در اندازه‌های کوچکتر و با رنگ‌های مختلف موجود هستند. همچنین می‌توانید از براکت‌های سرامیکی همرنگ دندان استفاده کنید تا ارتودنسی شما کمتر جلب توجه کند.

ارتودنسی لینگوال

به ارتودنسی پشت دندانی معروف است و یکی از روش‌های نوین ارتودنسی ثابت است که در آن براکت‌ها و سیم ارتودنسی به پشت دندان‌ها چسبانده می‌شوند. این روش برای افرادی که به دنبال روشی نامرئی برای ارتودنسی دندان‌های خود هستند، مناسب است.

از مزایای این روش می‌توان به نامرئی بودن براکت‌ها و سیم‌ها در پشت دندان‌ها اشاره کرد و اما معایب آن شامل موارد زیر است:

• هزینه بیشتر: ارتودنسی لینگوال معمولاً گرانتر از روش های سنتی ارتودنسی است.
• دوره درمان طولانی‌تر: به دلیل دسترسی دشوارتر به براکت‌ها، تنظیم آنها دشوارتر است و ممکن است دوره درمان طولانی‌تر شود.
• مشکلات گفتاری: در روزهای ابتدایی درمان، ممکن است به دلیل وجود براکت‌ها در پشت دندان‌ها، مشکلات گفتاری داشته باشید.
• بهداشت دهان و دندان دشوارتر: تمیز کردن براکت‌ها و سیم ها در پشت دندان‌ها دشوارتر است و نیاز به مراقبت بیشتری دارد.

ارتودنتیک، نه‌تنها به‌عنوان یک روش درمانی شناخته می‌شود، بلکه به‌عنوان یک جزء از زیبایی‌شناسی موردتوجه است. درمان ارتودنسی، با بهره‌گیری از دستاوردهای تحقیقاتی محققان برجسته‌ای چون سباستیان پی. ون دورنیک و ییجین رن، با استفاده از فناوری‌های دیجیتالی و روش‌های نوین، تجربه‌ای کمردرد و دقیق‌تری برای انجام ارتودنسی فراهم آورد. آمارها نشان می‌دهند که حدود ۵۰٪ از افراد دارای ناهنجاری‌های دندانی هستند؛ نیازمند ارتودنسی می‌باشند؛ و این نشان‌دهنده اهمیت و گستردگی استفاده از ارتودنسی در سراسر جهان است.

قیمت و تعرفه‌ها در ارتودنسی

با توجه به نوع ناهنجاری در فکین هزینه‌ها و تعرفه‌ها متفاوت است که گاهی اوقات وجود دندان‌های نهفته کار را برای ارتودنتیست سخت‌تر می‌کند و به هزینه‌های ارتودنسی می‌افزاید.  اگر احساس می‌کنید، نیاز به ارتودنسی دارید؛ باید بدانید که با توجه به نوع ناهنجاری امکان دارد، هر یکی از دو مدل ثابت و متحرک را با توجه به مشاوره‌ای که دکتر ارتودنتیست به شما می‌دهد، انجام دهید و حتما از دکتر متخصص ارتودنسی مشاوره دریافت کنید، چرا که ارتودنسی پروسه‌ای بلند مدت است که در صورت اشتباه در نوع انتخاب آن بسیار می‌تواند به دندان‌های شما آسیب می‌زند.

دکتر مهدی سزاوار یکی از بهترین متخصصان و جراحان فک، صورت و ایمپلنت دندان در تهران، می‌توانند به صورت کامل شما را مشاوره و در انتهاب بهترین تصمیم کمک کنند. برای رزور وقت مشاوره می‌توانید با مطب ایشان تماس بگیرید.