دندان پنهان یکی از مشکلات متداول مرتبط با فک و دهان است که افراد بسیاری ممکن است آن را تجربه کنند. تشخیص این نوع دندان ها و خارج کردن آن ها در زمان مناسب، در زیبایی ظاهری و سلامتی سایر دندان ها و لثه ها تأثیر بسزایی دارد. در واقع دندان پنهان به دلیل انسداد در مسیر خروجی آن از لثه ظاهر می شود. مسدود شدن مسیر دندان دلایل مختلفی دارد که باعث می شود دندان به درستی از بافت لثه خارج نشود. کوچک بودن فک یکی از مهمترین دلایل این مشکل است. نهفتگی دندان علائمی دارد؛ دندان نهفته می تواند با درد، عفونت لثه ها و… همراه باشد. در صورت احساس هر نوع زائده یا استخوانی در لثه، پزشک از طریق عکس برداری ساده با اشعه ایکس نظر قطعی را خواهد داد. تشخیص دقیق تنها با استفاده از رادیوگرافی ها انجام می‌شود.
برای مطالعه کامل درباره ایمپلنت دندان کلیک کنید.
در این مقاله به ارائه توضیحات کامل در مورد دندان پنهان پرداخته شده است. در ادامه فهرستی از پرسش‌هایی که در این مقاله به آن‌ها پاسخ داده شده ارا ارائه خواهیم داد.
دندان پنهان چیست؟
دندان‌هایی که به علت‌های مختلف فرصت بیرون آمدن از لثه را پیدا نکرده یا رشد شان متوقف شده به عنوان «دندان پنهان» شناخته می شوند. گاهی اوقات ممکن است بخشی از دندان از لثه خارج شود و بخشی از آن به صورت نهفته باقی بماند. در برخی موارد دندان های نهفته به صورت افقی رشد می‌کنند. این موضوع بیشتر در مورد دندان‌های عقل صدق می‌کند. همچنین ممکن است سایر دندان‌ها مانع از رشد و بیرون آمدن یک دندان از لثه شوند. بنابراین این دندان به صورت نهفته باقی خواهد ماند.
نشانه‌های اولیه دندان های نهفته به صورت محسوس احساس نمی شوند و معمولا افراد متوجه آن ها نمی شوند. اکثر آن ها با درد همراه نیستند، به همین دلیل پزشکان تنها در صورت انجام رادیوگرافی متوجه وجود این دندان‌ها می شوند. در اکثر موارد پزشک متخصص خارج کردن دندان پنهان را توصیه می‌کند.
تفاوت هایپردونشیا و دندان پنهان چیست؟
هایپردونتیا سندروم دندان‌های اضافه است. هر دندان نهفته‌ای اضافه نیست. حتما می‌دانید که هر فرد در کودکی ۲۰ دندان شیری دارد و بعد از افتادن دندان های شیری، ۳۲ دندان دائمی جای آن‌ها را می‌گیرند. فک برخی از افراد فضای کافی برای رشد ۳۲ دندان را ندارد، به همین دلیل ممکن است برخی از آن‌ها به صورت پنهان باقی بمانند.
در مقابل هایپردونشیا زمانی رخ می‌دهد که در فک بیمار، بیش از ۳۲ دندان وجود داشته باشد. این دندان‌ها اضافه هستند و معمولا فضایی برای رشد پیدا نمی‌کنند. به همین دلیل معمولا به صورت دندان های پنهان باقی می‌مانند. ممکن است راهکارهای خارج کردن دندان اضافه و دندان پنهان شبیه به هم باشد؛ اما نمی‌توان گفت هر دندان اضافه‌ای، نهفته باقی می‌ماند.
مهمترین دلایل ایجاد دندان های پنهان چیست؟
در قسمت قبل به یکی از مهمترین علت های نهفتگی دندان ها اشاره کردیم، اما نهفتگی دندان علت‌های دیگری نیز می‌تواند داشته باشد. در زیر به بررسی همه این دلایل می پردازیم:
- کوچک بودن فک: همانطور که گفته شد، زمانی که فک بیمار فضای کافی برای رشد هر ۳۲ دندان دائمی را نداشته باشد، یک یا چند دندان فرصت رشد پیدا نمی‌کنند و به صورت پنهان باقی می‌مانند.
- علت‌های ژنتیکی: به عنوان مثال زمانی که دندان‌های عقل یک خانواده به صورت ژنتیکی افقی رشد می‌کنند، این مشکل در بقیه اعضای خانواده نیز مشاهده خواهد شد.
- قرار گرفتن در وضعیت نامناسب: ممکن است عاملی مانع رشد دندان شده باشد و باعث شود تا دندان به صورت نهفته باقی بماند. قرار گرفتن در قسمت نرم لثه، قرار گرفتن پشت یک دندان یا استخوان فک و… از مهم ترین این عوامل هستند.
- درمان‌های ارتودنسی: انجام ارتودنسی به خصوص در سنین پایین نیز از دیگر عواملی است که باعث ایجاد دندان پنهان می‌شود. در این موارد، دندان نهفته باید سریع تر از دهان خارج شود تا در روند درمان اختلال ایجاد نکند.
چگونه وجود دندان پنهان در دهان تشخیص داده می شود؟
همانطور که گفته شد، دندان نهفته علامت های بسیار زیادی ندارد. اما در برخی موارد، دندان‌های پنهان به لثه‌ها، سایر دندان ها و یا استخوان های فک و دهان فشار وارد می‌کنند. در این موارد بیمار نشانه‌هایی از وجود دندان های پنهان را مشاهده می‌کند. این نشانه ها عبارتند از :
- قرمزی، تورم و خونریزی لثه
- مزه بد دهان
- سختی در باز و بسته کردن دهان و حرکت فک
- درد هنگام باز کردن دهان، جویدن یا گاز گرفتن
- درد در استخوان‌های فک. (درد ممکن است در سایر نقاط سر نیز احساس شود).
- تنفس نامناسب
زمانی که دندان پنهان بیش از حد رشد داشته باشد، ممکن است علاوه بر موارد بالا نشانه های دیگری نیز مشاهده شود.
- احساس یک غده یا کیست زیر لثه
- پوسیدگی دندان‌های مجاور
- نامرتب شدن دندان‌های دیگر
- عفونت لثه
در صورت وجود نشانه‌های بالا به پزشک متخصص مراجعه کنید. این نشانه‌ها به تنهایی دلیل محکمی برای وجود دندان نهفته نیستند. اما پزشک با عکس‌برداری می‌تواند متوجه وجود چنین دندانی بشود.
دندان عقل یک دندان پنهان است یا اضافی؟
دندان‌های عقل اضافه نیستند. آن‌ها جزئی از ۳۲ دندانی هستند که باید در بزرگسالی در فک وجود داشته باشند، اما این دندان ها بیشتر از سایر دندان ها به صورت مخفی باقی می مانند. دلیل این موضوع رشد دندان عقل در دهه دوم زندگی است. در این زمان فک انسان کاملا رشد کرده و دیگر بزرگ نمی شود، به همین دلیل در بسیاری از افراد فضای کافی برای رشد دندان عقل وجود ندارد و این باعث می شود تا دندان عقل به صورت نهفته باقی بماند. نهفتگی دندان عقل معمولا مشکلات بسیاری را برای افراد مختلف به وجود می‌آورد، به همین دلیل باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن و با توجه به نظر پزشک دندان پنهان از دهان خارج شود.
چه زمانی برای کشیدن دندان پنهان باید اقدام کرد؟
تشخیص زمان مناسب برای خارج کردن دندان نهفته بر عهده پزشک متخصص است. این موضوع به عوامل مختلفی بستگی دارد. به عنوان مثال ممکن است فرد در سن رشد باشد و فک وی به مرور زمان بزرگ شود. در این صورت دندان نهفته فرصت رشد پیدا می‌کند و می‌تواند تبدیل به یک دندان معمولی شود. بنابراین بهتر است تحت نظر پزشک متخصص قرار بگیرید و تا زمان مناسب برای برداشتن دندان پنهان صبر کنید.
آیا باقی ماندن دندان پنهان در دهان عوارضی به دنبال دارد؟
بدون شک باقی ماندن دندان پنهان در دهان عوارض بسیاری به دنبال خواهد داشت. ذکر این نکته ضروری است که دندان نهفته بالقوه یک ضایعه پاتولوژیک است که از طریق جراحی یا کشیدن دندان نهفته درمان می شود. کودکانی که دندان‌های دائمی آن‌ها در حال رشد است، بیشترین گروه سنی دارای نهفتگی دندان هستند. اگر مانعی در مسیر رشد دندان‌های دائمی وجود داشته باشد، به صورت مخفی، باقی می‌مانند و حذف نمی‌شوند. اما باقی ماندن دندان پنهان در دهان چه عوارضی به همراه دارد:
- دندان نهفته باعث آسیب رساندن به ریشه دندان های همسایه می شود
- دندان نهفته در لثه باعث بی‌نظمی و نامرتبی دندان‌ها شده و موقعیت دندان‌های مجاور را تغییر می‌دهند. به همین دلیل فرد به ارتودنسی نیاز خواهد داشت. ظاهر ناخوشایند، اعتماد به نفس افراد را کاهش می‌دهد و این دلایل اصلی انجام ارتودنسی است.
- درد، سختی در جویدن و باز و بسته کردن دهان از دیگر عوارض وجود این نوع دندان ها است.
- دندان پنهان هرگز از لثه خارج نمی شود، بنابراین تمیز کردن و مراقبت از آن ممکن نیست. این موضوع نیز می‌تواند مشکلات بسیاری را برای شخص به وجود آورد. بیماری‌های لثه، عفونت، از بین رفتن دندان‌ها، استخوان‌های مجاور و کیست از مواردی هستند که به این علت ایجاد می‌شوند.
روش‌های خارج کردن دندان پنهان چیست؟
روش های خارج کردن دندان پنهان به عوامل مختلفی بستگی دارد. این که دندان تا چه اندازه بزرگ است، در چه موقعیتی قرار دارد و شرایط جسمی بیمار چگونه است، همگی در انتخاب روش خارج کردن دندان تاثیرگذار هستند.
اگر سن بیمار کم باشد و فک او هنوز کاملا رشد نکرده باشد، احتمالا پزشک متخصص اقدام خاصی انجام نمی‌دهد. او بیمار را در بازه‌های زمانی مشخص ویزیت می‌کند و روند رشد فک او را تحت نظر قرار می‌دهد. در این بازه ممکن است دندان‌های نهفته رشد کنند و تبدیل به دندان معمولی شوند. بعد از رشد فک، در صورت نیاز پزشک به سراغ سایر روش‌های درمانی می‌رود.
-
جراحی برای خارج کردن دندان پنهان
جراحی مهمترین روش خارج کردن دندان های پنهان است. زمانی که این دندان ها مشکلاتی را برای بیمار به وجود بیاورند یا در صورت باقی ماندن در دهان، به سایر دندان‌ها آسیب وارد کنند، پزشک به کمک جراحی آن‌ها را خارج می‌کند. جراحی دندان به صورت سرپایی و با بی‌حسی موضعی انجام می‌شود. این عمل بین سی دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد. زخم های ناشی از جراحی نیز بعد یک الی دو هفته بهبود پیدا می‌کنند.
در موارد نادر، پزشک برای دندان‌های باقی در لثه، جراحی فک را توصیه می‌کند. با جراحی فک می‌توان فضایی برای رشد دندان پنهان فراهم کرد. همچنین در برخی موارد، پزشک جراحی را با ارتودنسی همراه می‌کند تا سایر دندان‌ها مرتب باقی بمانند و روند درمان به بهترین نتایج برسد.
اگر دندان‌های نیش به صورت نهفته باقی بمانند، پزشک با استفاده از تجهیزات دندانپزشکی و روش‌های مورد نیاز، فضایی برای رشد آن‌ها فراهم می‌کند. در صورتی که امکان رشد دندان وجود نداشته باشد، پزشک آن را خارج کرده و با ایمپلنت‌های دندانی جایگزین می‌کند. این روش بیشتر برای جوانان کاربرد دارد.
کلام آخر
در این مقاله کلیه اطلاعات مورد نیاز شما در مورد نهفتگی دندان ارائه شد. رسیدگی به دندان ها تأثیر زیادی در سلامتی و زیبایی هر فرد دارد. اگر در دهان شما نیز دندان پنهان وجود دارد، حتما باید با پزشک متخصص در این زمینه مشورت کنید. خارج کردن یا کمک به بیرون آمدن دندان نهفته در زمان مناسب، از مشکلات زیادی پیشگیری می‌کند.
دکتر مهدی سزاوار یکی از بهترین جراحان در زمینه تخصصی فک، دهان و صورت در تهران هستند. در صورتی که نیاز به مشاوره و راهنمایی در زمینه دندان نهفته دارید، می‌توانید به پیج شخصی ایشان مراجعه کرده و راهنمایی های لازم را دریافت کنید.
