کیست فکی یکی از عارضه‌هایی است که به درمان زودهنگام نیاز دارد. بسیاری از افراد با ضایعات فکی آشنا نیستند. به همین دلیل حتی در صورت ابتلا به آن نیز متوجه نمی‌شوند. در این مقاله قصد داریم به سوالات مختلف شما در مورد کیستهای فکی پاسخ دهیم. نکته حائز اهمیت در مورد مقالات مرتبط با بیماری‌ها و نکات پزشکی، اعتبار منابع آن‌هاست. به همین دلیل لازم است به سایت‌هایی استناد کنید که اطلاعات معتبری ارائه می‌دهند. در ادامه سوالاتی که پاسخ آنها در مقاله وجود دارد را ارائه داده‌ایم. با کلیک روی هر سوال به پاسخ آن هدایت خواهید شد.
تومور و کیست فکی چیست؟
اگر بخواهیم کیست فکی را به زبان ساده توضیح دهیم، باید بگوییم شبیه کیسه‌های پر از مایعی هستند که در قسمت‌های مختلف فک ایجاد میشوند.ضایعات فکها اغلب خوش‌خیم هستند. اما در برخی موارد نیز ممکن است از نوع تومورهای سرطانی باشند و نیاز به درمان سریع داشته باشند.
کیستهای فکی معمول سرعت رشد آهسته‌ای دارند. به همین دلیل بسیاری از بیماران متوجه وجود آنها نمی‌شوند. به همین دلیل است که ضایعات فکی در بین سایر ضایعات ناشناخته‌تر هستند. البته در برخی موارد این ضایعات عفونی میشوند و علائم دردناکی را به دنبال خواهند داشت که در قسمت‌های بعدی توضیحات کامل‌تری در مورد آنها ارائه خواهیم داد.
از آن‌جایی که بیماران معمولا متوجه این تغییر شکل ها در دهان نمی‌شوند، پزشکان با عکس‌برداری به دلایل دیگر به وجود آنها پی می‌برند. به عنوان مثال ممکن است حین رادیوگرافی مورد نیاز برای جراحی زیبایی فک و صورت، متوجه وجود این ضایعات شود.
آیا کیست فکی انواع مختلفی دارد؟
انواع مختلف کیست فکی با توجه به فاکتورهای مختلفی دسته‌بندی میشوند. سازمان بهداشت جهانی این ضایعات را در دو دسته ادنتوژنیک و غیر ادنتوژنیک طبقه بندی کرده است. کیستهای ادنتوژنیک شایعتر هستندشایعترین آنها که از دهه دوم به بعد بروز مینمایند. کیستهای پری اپیکالی میباشند. این نوع توده ها شایعترین ضایعات فکی محسوب میشوند. قطر این کیست‌ها ی دهانی ازچند میلیمترتاحتی چند سانتیمتر متغیراست.
کیستهای فولیکولار از دیگر انواع تومورهای ادنتوژنیک هستند. آنها نیز جزو کیستهای شایع فکی هستند. شایعترین آنها همراه با دندان‌های نهفته ملاحظه میشوند
کیستهای لثه از دیگر انواع کیست دهان _کام است که بیشتر در نوزادان ایجاد میشوند. کیستهای لثه معمولا در فک پایینی نوزاد به وجود می‌آیند. البته این ضایعات خوش خیم پس از مدتی خود به خود پاره میشوند و بهبود پیدا می‌کنند. البته احتمال به وجود آمدن این نوع کیست فکی در میانسالی نیز وجود دارد. در این دوران کیستهای لثه از بقایای مینای دندان‌ها به وجود می‌آیند.
تنوع کیستهای غیر ادنتوژنیک بسیار زیاد است. این نوع ضایعات فکی به علت‌های مختلفی ایجاد میشود. این کیست‌ها بر خلاف نمونه‌های ادنتوژنیک از ضایعات دندانی یا عفونت‌های موجود در مینای دندان ایجاد نمی‌شوند. در موارد نادر کیستهای غیر ادنتوژنیک به تومورهای بدخیم تبدیل میشوند و منجر به سرطان دهان خواهند شد.
عوارض جراحی فک و ریسک های مربوط به آن
علائم و نشانه‌های کیست فکی چیست؟
بسیاری از برجستگی های محسوس یا نامحسوس فکی، رشد آهسته و بدون علامتی دارند. شما متوجه وجود این موارد برامده در دهان نمی‌شوید تا زمانی که پزشکی برای تشخیص عارضه‌ای دیگر اقدام به عکس‌برداری از ناحیه فک و گردن شما کند. در این صورت می‌تواند متوجه وجود کیست آرواره ای در قسمت‌های مختلف فکین بیمار بشود. البته باید بدانید، زمانی که کیست بیش از اندازه رشد کند، ممکن است علائمی داشته باشد. در ادامه به مهم‌ترین علائم کیست فکی اشاره کرده‌ایم.
- کیستهای بزرگ دردناک هستند.
- کیست‌ها در نزدیکی دندان‌ها و لثه‌ها ایجاد شوند، باعث ایجاد عفونت در دندان مجاورشان خواهند شد. حتی ممکن است دندان بیمار کشیده شود.
- کیستهای بزرگ باگسترش خود ساختمان‌های آناتومیک مجاور راجابجامینماینه ولی موردتهاجم قرارنمیدهند.
- در موارد نادر که کیست فکی بیش از حد بزرگ شود، در فک بیمار برآمدگی یا تورم دیده میشود.
ناهنجاری فک و صورت و روش های تشخیص آن
روش‌های درمان تومور فکی چیست؟
روش‌های درمانی با توجه به شرایط بیمار و کیست موجود در فک وی، متفاوت است.
پیش از هر چیز پزشک معالج با استفاده از عکس و اسکن‌ها، اندازه کیست فکی را تشخیص می‌دهد. نحوه جراحی کیست به اندازه و نوع آن بستگی دارد. اگر اندازه کیست کوچک باشد، تمام حفره خارج میشود و برای نمونه‌برداری به آزمایشگاه ارسال میشود. بعد از استخراج تومور، لثه با استفاده از بخیه‌های قابل جذب دوخته میشود. جای زخم موجود در فک نیز چند هفته بعد از جراحی به صورت کامل بهبود پیدا می‌کند. اگر ضایعه به سلامتی دندان‌های مجاور آسیب رسانده باشد، طی همان عمل دندان‌های آسیب‌دیده نیز حذف خواهند شد.
در برخی موارد اندازه کیست دهانی بزرگ است و امکان خارج کردن آن در یک مرحله وجود ندارد. در این مواقع جراح بخشی از جدارکیست را خارج می‌کند و حفره‌ای باز در محل جراحی باقی می‌ماند. پزشک این حفره را به ذفعات شستشو داده وباساخت فضانگهدارمانع بسته شدن حفره میشود به این ترتیب. کیست فکی رفته رفته در هفته‌های آینده کوچکتر میشود. هنگامی که به اندازه کافی کوچک شد، پزشک بقایای آن را نیز خارج می‌کند و حفره را می‌بندد
عوارض عدم درمان تومورها چیست؟
همانطور که گفتیم کیستهای فکی معمولا ضایعات خوش خیمی هستند که به راحتی درمان میشوند. رشد این ضایعات آهسته و بدون علامت است. اما زمانی که بیش از حد رشد کنند، مشکلات بسیاری به وجود می‌آورند. کیستهای بزرگ فکی باعث ایجاد حفره‌هایی در استخوان فک میشوند. این سوراخ های فکی باعث تضعیف این استخوان میشود. احتمال شکستگی در استخوان های ضعیف بسیار بیشتر است.
در برخی موارد کیست‌هادچارتغییرات تومورال شده وحتی ممکن است به سمت بدخیمی سیرنمایند. به همین دلیل ممکن است باعث ایجاد سرطان دهان شوند یا منجر به ایجاد تومورهایی در سایر قسمت‌های بدن شوند. به همین دلیل بهتر است زمانی که متوجه وجود کیستهای فکی شدید، در کوتاهترین زمان ممکن برای درمان آن اقدام نمایید.
جراحی کوچک کردن چانه و فک پایین
عوارض جراحی تومور فکی چیست؟
اگر کار خود را به جراح متخصص فک حرفه‌ای واگذار کنید، می‌توانید اطمینان داشته باشید که جراحی این نوع بیماری های فک باعوارض کمتری همراه خواهدبود،. البته این جراحی مانند نمونه‌های مشابه عارضه‌های محدودی برای بعد از عمل دارد. درد، کبودی، تورم و عفونت از جمله این عوارض هستند. در ادامه به برخی از عوارض احتمالی که ممکن است بعد از عمل خارج کردن کیست فکی به وجود بیاید، اشاره کرده‌ایم.
- خونریزی زخم‌های موجود در دهان بین یک تا دو روز طبیعی است. شما می‌توانید با فشردن یک دستمال تمیز مرطوب یا گاز استریل به مدت حداکثر ۱۵ دقیقه، خونریزی را متوقف کنید.
- به یاد داشته باشید که باید آنتی‌بیوتیک‌ها را طبق دستور پزشک مصرف کنید. در غیر این صورت احتمال عفونت زخم‌های جراحی تا حد زیادی افزایش پیدا می‌کند.
- در فک ما رشته‌های عصبی بسیاری وجود دارند که چانه، دندان‌های پایینی و لب‌ها را کنترل می‌کنند. هر چه در این مشکلات فک ، تومور بزرگتر باشد، احتمال آسیب رسیدن به این عصب‌ها بیشتر خواهد بود. یکی از عارضه‌های عمل جراحی کیست فکی آسیب به این رشته‌های عصبی و ایجاد حس بی‌حسی در چانه یا لب‌هاست. این عارضه بعد از مدتی بهبود پیدا می‌کند. در موارد نادر نیز بی‌حسی دائمی به وجود می‌آید. به یاد داشته باشید که حذف غده های فک زمانی که کوچک هستند، این عارضه را به دنبال ندارد.
- خارج کردن کیستهای خیلی بزرگ، ممکن است منجر به شکستن استخوان فک شود. البته این موضوع در موارد بسیار نادری رخ می‌دهد.
- وجود دندان مصنوعی هنگام جراحی ممکن است روند کار را با مشکل مواجه کند.
آیا راهی برای پیشگیری از شکاف کام و لب وجود دارد؟
نتیجه‌گیری
با توجه به مطالب گفته شده می‌توانیم بگوییم که کیستهای فکی باید کوتاهترین زمان تحت درمان قرارگیرند . جراحی ضایعه کیستی در دهان ، سنگین نیست و به راحتی انجام میشود. البته باید این نکته را در نظر داشته باشید که خارج کردن ضایعات بزرگتر چالش برانگیز است. همچنین توجه به ظاهر افراد و از بین رفتن جای زخم به صورت دائمی از ویژگی‌های با اهمیت حرفه ی پزشک معالج است. در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر و مشاوره در مورد عمل جراحی می‌توانید از طریق پیج شخصی اینستاگرام با دکتر مهدی سزاوار، متخصص جراحی فک و صورت مشورت کنید.
1 دیدگاه دربارهٔ «کیست های فکی»
بازتاب: ایمپلنت دندان چیست و چه کاربردی دارد؟ - دکتر مهدی سزاوار