کاهش تراکم استخوان‌های بدن به هر دلیلی را پوکی استخوان می‌نامند. این نوع بیماری بر ساختار همه استخوان‌های بدن از جمله استخوان فک تاثیر می‌گذارد. بنابراین در مواردی مانند کاشت ایمپلنت دندان ممکن است، اختلالاتی ایجاد گردد. حال سوال این است که میزان تراکم استخوان فک برای ایمپلنت چگونه باید باشد؟ و در صورت کافی نبودن تراکم استخوان برای کاشت ایمپلنت چه باید کرد؟
بیماری پوکی استخوان عمدتا در افراد با سنین بالا دیده می‌شود. با این حال، در موارد نادر ممکن است در افراد با سنین پایین نیز با آن درگیر شوند. در هر حال، بررسی وضعیت و تراکم استخوان فک برای کاشت ایمپلنت دندان از مهم‌ترین اقدامات قبل از ایمپلنت خواهد بود. اهمیت بررسی تراکم استخوان برای ایمپلنت دندان زمانی مشخص می‌شود که پست باید به استخوان فک جوش بخورد. پست همان پایه ایمپلنت است که از تیتانیوم ساخته شده و با بافت لثه سازگار است. مسلما در صورت عدم تراکم کافی استخوان فک، امکان لق شدن و پس زدن ایمپلنت وجود دارد.
در این مقاله قصد داریم به تمامی جزییات مربوط به اهمیت تراکم استخوان در کاشت ایمپلنت بپردازیم؛ خواهیم دید که در صورت کافی نبودن تراکم، پزشک از چه روش‌هایی برای درمان آن استفاده خواهد کرد.
اهمیت تراکم استخوان فک برای ایمپلنت در چیست؟
امروزه ایمپلنت‌های دندانی به عنوان یکی از موثرترین موارد برای جایگزینی دندان‌های دائمی حذف شده به شمار می‌روند. پزشکان باید پیش از اقدام برای این متد درمانی، شرایط جسمانی بیمار خود را به صورت کامل بررسی کنند. برای مثال، ابتلا به بیماری پوکی استخوان می‌تواند، کاشت ایمپلنت را با شکست مواجه کند. بنابراین لازم است قبل از اقدام برای ایمپلنت دندان، تراکم استخوان فک برای ایمپلنت اندازه گیری و بررسی گردد. این نکته را در نظر داشته باشید که کاشت ایمپلنت برای بیماران مبتلا به پوکی استخوان ممکن است، چالش برانگیز باشد؛ اما غیر ممکن نیست.
استخوان فک سالم یکی از فاکتورهای مهم در موفقیت فرآیند کاشت ایمپلنت (Osseointegration) به شمار می‌رود. به همین دلیل کاشت ایمپلنت برای بیماران با پوکی استخوان یک تهدید بالقوه محسوب می‌شود. لازم است به این نکته توجه کنید که همه زنان و مردان ممکن است به بیماری پوکی استخوان مبتلا شوند. اما احتمال ابتلا به این بیماری برای بانوان مخصوصا در دوران بعد از یائسگی بیشتر خواهد بود.
از عوامل مهم در موفقیت کاشت دندان تراکم استخوان فک برای ایمپلنت است؛ استخوان فک برای ایمپلنت باید دارای تراکم کافی برای حمایت و استحکام ایمپلنت باشد. اسکلت استخوان فک برای ایمپلنت نقش بسیار حیاتی دارد، زیرا استخوان سالم و محکم می‌تواند به بهترین شکل ایمپلنت را در جای خود نگه دارد و به تحمل فشارهای وارد شده از جویدن کمک کند. درصورتی‌که تراکم استخوان فک برای ایمپلنت کافی نباشد، ممکن است نیاز به روش‌های تقویت استخوان مانند پیوند استخوان یا استفاده از مواد محرک رشد استخوانی باشد.
آیا افراد بدون تراکم استخوان فک برای ایمپلنت باید از انجام آن صرف نظر کنند؟
اهمیت تراکم استخوان فک برای ایمپلنت به اندازه‌ای است که در گذشته پزشکان از کاشت ایمپلنت برای افراد مبتلا به پوکی استخوان خودداری می‌کردند. در واقع، بیمارانی که از استحکام استخوان فک کافی برخوردار نبودند، ناچار به استفاده از پروتزهای دندانی می‌شدند. دست دندان مصنوعی یا پل‌های دندانی ظاهری مصنوعی دارند. به همین دلیل نیز عمده افراد از ظاهر آن‌ها رضایت کافی نداشتند. حتی در بسیاری از موارد، غیرطبیعی بودن ظاهر دندان باعث از بین رفتن اعتماد به نفس افراد خواهد شد.
از آن گذشته، دندان‌های مصنوعی و پروتزها می‌توانند، مشکلاتی را در صحبت کردن و غذا خوردن ایجاد نمایند. به این ترتیب، بیماری پوکی استخوان علاوه بر عوارض خود، کیفیت زندگی افراد را نیز به شدت کاهش می‌داد. اما امروزه کاشت ایمپلنت برای بیماران با پوکی استخوان نیز مانند افراد سالم انجام می‌شود. مطالعات نشان داده است که بیماران مبتلا به این عارضه نیز می‌توانند نتایج خوبی از کاشت ایمپلنت به دست آورند. بر اساس مطالعات انجام شده بر روی افراد دارای پوکی استخوان، به ویژه زنان، موفقت ایمپلنت دندان 93.3٪ است.
موفقیت کاشت ایملپنت برای بیماران با پوکی استخوان به چه فاکتورهایی بستگی دارد؟
تراکم استخوان فک برای ایمپلنت از این جهت مهم است که به ماندگاری آن کمک خواهد کرد. در واقع، استخوان‌های زنده توانایی بازسازی مداوم را دارند. به همین دلیل، زمانی که پایه ایمپلنت داخل استخوان فک قرار می‌گیرد، در اطراف آن بافت استخوانی تشکیل خواهد شد. این موضوع استحکام و دوام این قطعه را تضمین می‌کند.
بعد از قرار گرفتن ایمپلنت در استخوان فک، هماتوم تشکیل شده و در نهایت استخوان لامل شکل می‌گیرد. بازسازی استخوان تا مدتی بعد از کاشت ادامه خواهد داشت؛ با توجه به اینکه رشد استخوان به اندازه کافی برای استحکام پایه ایمپلنت ضروری است، بنابراین باید وضعیت بیماران پوکی استخوان از این نظر بررسی گردد.
ارتباط بین مصرف بیس فسفونات ها و ایمپلنت فک چیست؟
بیس فسفونات‌ها داروهایی هستند که برای عارضه‌های مختلف استخوان تجویز می‌شوند. بیماری‌هایی مانند سرطان‌های متاستاتیک و حتی پوکی استخوان به کمک این داروها بهبود پیدا می‌کنند. عوارض جانبی ناشی از این دارو منجر به استئونکروز استخوان فک خواهد شد؛ عارضه استئونکروز استخوان فک باعث مرگ بافت استخوان فک می‌شود.
در واقع، استخوان دارای بافت زنده است؛ به همین دلیل، برای ادامه حیات به خون نیاز دارد. استئونکروز باعث قطع یا کاهش جریان خون به فک می‌شود. به همین دلیل سلول‌های استخوانی از بین خواهند رفت.
از بین انواع داروهای بیس فسفونات، نوع خوراکی آن کمترین عوارض را دارد. در واقع، افرادی که بیس فسفونات خوراکی مصرف می‌کنند، با احتمال کمتری به استئونکروز استخوان فک دچار خواهند شد. در نتیجه، تراکم استخوان فک برای ایمپلنت در این بیماران کافی خواهد بود. به همین دلیل نیز بسیاری از بیمارانی که از نوع خوراکی داروهای یاد شده استفاده می‌کنند، بدون هیچ مشکلی می‌توانند ایمپلنت انجام دهند.
لازم است به این نکته توجه کنید که استئونکروز استخوان فک تنها در اثر داروی بیس فسفونات ایجاد نمی‌شود. اما نوع خاصی از آن که از دارو ناشی می‌گردد، تحت عنوان استئونکروز وابسته به دارو شناخته می‌شود.
سایر اقدامات لازم پیش از قرار دادن ایمپلنت عبارتند از:
- ساختار استخوان فک
- تراکم استخوان و میزان استحکام آن
- پیش بینی محل مناسب برای قرارگیری ایمپلنت
- آماده سازی محل کاشت
احتمال شکست در صورت عدم وجود تراکم استخوان فک برای ایمپلنت چقدر است؟
شکست کاشت ایمپلنت در اثر عدم تراکم استخوان فک برای ایمپلنت به شکل‌های مختلفی رخ می‌دهد. لق شدن ایمپلنت یا پس زدن آن اصلی‌ترین مواردی است که ایجاد می‌گردد. عدم وجود تراکم کافی استخوان فک برای کاشت ایمپلنت سطح تماس پایه و استخوان را کاهش می‌دهد. همچنین، پوکی استخوان باعث می‌شود تا بافت استخوانی کافی در اطراف آن ایجاد نگردد. این موضوع در نهایت می‌تواند لق شدن و افتادن ایمپلنت را در پی داشته باشد.
از نظر دکتر مهدی سزاوار مساله مهم دیگر، بازه زمانی بین آماده سازی برای کاشت ایمپلنت تا قرار دادن پایه در استخوان فک است. در این بازه لازم است مراقبت‌هایی انجام گیرد تا میزان خطر شکست ایمپلنت به حداقل برسد. پزشک متخصص ایمپلنت باید مراقبت‌های لازم را به بیمار آموزش دهد. همچنین، پزشک معالج باید از طریق انجام معاینات کافی، وجود یا عدم وجود استئونکروز استخوان فک را تایید کند. انجام بررسی‌های دقیق، خطر شکست ایمپلنت را به حداقل می‌رساند.
بدون شک احتمال موفقیت کاشت در افرادی که استخوان‌های محکم با تراکم کافی دارند، بسیار زیاد است. به همین دلیل احتمال موفقیت در ایمپلنت برای بیماران با پوکی استخوان باید به صورت کامل بررسی گردد. طبق مطالعات انجام شده، احتمال موفقیت در بیماران مبتلا به پوکی استخوان اختلاف چندانی با میزان موفقیت کاشت در افراد سالم ندارد. این دسته از بیماران تنها باید بیشتر تحت مراقبت باشند.
مراقبت‌های بعد از عمل در صورت کمبود تراکم استخوان فک برای ایمپلنت
کاشت ایمپلنت برای بیماران با پوکی استخوان، به مراقبت‌های ویژه ای نیاز ندارد. حتی در بسیاری از موارد، نیازی به قطع مصرف بیس فسفونات‌های خوراکی در دوره درمان نیست. اما برخی از کارهایی که بیماران باید انجام دهند، عبارتند از:
- حفظ سلامت دهان و دندان‌های مجاور پیش از کاشت
- رعایت نکات بهداشت دهان و دندان بعد از کاشت
- انجام اقدامات لازم برای آماده سازی محل کاشت (برخی از این اقدامات بر عهده پزشک متخصص است)
- انجام معاینات لازم در بازه‌های زمانی مشخص
- استفاده از آنتی بیوتیک‌ها در دوره تعیین شده بعد از کاشت
برای درمان کمبود تراکم استخوان فک برای ایمپلنت چه باید کرد؟
تا اینجا متوجه شدیم که بیماران مبتلا به پوکی استخوان نیز می‌توانند از ایمپلنت‌های دندانی استفاده کنند. پزشکان حتی می‌توانند با انجام اقدامات مناسب، ریسک شکست را به حداقل برسانند. به عنوان مثال، آن‌ها می‌توانند ایمپلنت‌ها را به شکل مناسبی بسازند تا کم بودن تراکم استخوان فک برای ایمپلنت باعث لق شدن آن‌ها نشود. لازم است، پزشکان با استفاده از توموگرافی، اطلاعات دقیقی در مورد میزان پوکی استخوان در بیمار به دست آورند.
بیماران باید به نکته مهم در این زمینه توجه داشته باشند. نکته اول انتخاب پزشک متخصص است. به یاد داشته باشید که پزشک انتخاب شده برای درمان، باید تجربه و دانش کافی در زمینه کاشت ایمپلنت برای بیماران با پوکی استخوان را داشته باشد. چنین پزشکی می‌تواند درمان را با کمترین میزان خطر انجام دهد.
نکته دوم نیز در مورد ارائه تاریخچه دقیق پزشکی به پزشک است. بیمار باید تمام اطلاعات مربوط به درمان‌ها، سوابق پوکی استخوان و سایر بیماری‌های زمینه ای خود را با پزشک در میان بگذارد. به یاد داشته باشید که اطلاعات بیشتر پزشک در تصمیم گیری برای انتخاب بهترین روش کاشت ایمپلنت به او کمک خواهد کرد.
آیا از روش پیوند استخوان می‌توان برای جبران کمبود تراکم استخوان برای ایمپلنت کمک گرفت؟
معمولا در مواردی که افراد دچار تحلیل استخوان فک شده‌اند، از روش جراحی فک و پیوند استخوان استفاده می‌شود. حال سوال این است که آیا برای جبران کمبود تراکم استخوان فک برای ایمپلنت نیز می‌توان از این روش استفاده نمود یا خیر؟
تشخیص این مساله که پیوند استخوان تا چه حد برای بیماران با پوکی استخوان موثر است، به نظر پزشک معالج بستگی دارد. گاهی ممکن است از طریق جایگزین کردن استخوان فک با استخوان پیوندی، شرایط برای کاشت ایمپلنت دندان فراهم گردد. در چنین شرایطی فرد بدون نگرانی برای لق شدن یا پس زدن ایمپلنت می‌تواند برای انجام آن اقدام نماید.
میزان تراکم استخوان فک نقش کلیدی در موفقیت ایمپلنت دارد؛ استخوان فک باید دارای تراکم کافی باشد تا بتواند به‌عنوان یک اسکلت استخوانی مناسب برای ایمپلنت عمل کند، و از ایمپلنت دندان پشتیبانی کند. مطالعات اخیر نشان داده‌اند که تراکم استخوان فک مناسب، شانس و موفقیت ایمپلنت‌ها را به طور قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. دانشمندانی مانند دکتر پیتر مارکس در تحقیقات خود بر روی تراکم استخوان فک برای ایمپلنت و تأثیر آن بر ایمپلنت‌های دندان تأکید دارند؛ و نتایج آن‌ها به بهبود روش‌های کاشت ایمپلنت کمک کرده است.
در این مقاله به بررسی اهمیت تراکم استخوان فک برای ایمپلنت پرداختیم. دیدیم که این افراد نیز می‌توانند از ایمپلنت‌های دندانی استفاده کنند. اما انتخاب پزشک خبره در این زمینه اهمیت بسیاری دارد. دکتر مهدی سزاوار، بهترین متخصص ایمپلنت در تهران به حساب می‌آیند. ایشان با تجربه و دانش فراوانی که در این زمینه دارند، راهنمای خوبی برای ایمپلنت بیماران مبتلا به پوکی استخوان خواهند بود. در صورت نیاز به مشاوره و راهنمایی دکتر سزاوار می‌توانید از طریق راه‌های ارتباطی با ایشان در ارتباط باشید. همچنین می‌توانید برای رزرو وقت مشاوره به صورت حضوری یا آنلاین اقدام نمایید.
