شل شدن ایمپلنت دندان یکی از مشکلاتی است که ممکن است بعد از کاشت ایمپلنت به وجود آید. دلایل مختلفی می‌تواند موجب شل شدن ایمپلنت شود، از جمله عدم تراکم استخوان فک برای ایمپلنت. اگر استخوان فک کافی و مناسب برای نگهداری ایمپلنت نباشد، ایمپلنت نمی‌تواند به درستی در استخوان جوش بخورد و در نتیجه شل شدن ایمپلنت رخ می‌دهد. همچنین، عواملی مانند عفونت، مشکلات بهداشتی دهانی، یا فشار زیاد به ایمپلنت در حین جویدن می‌توانند به لق شدن ایمپلنت منجر شوند. در این وضعیت، استخوان به اندازه کافی ایمپلنت را حمایت نمی‌کند و موجب حرکت آن می‌شود.
علائم لق شدن ایمپلنت معمولاً شامل درد یا حساسیت در اطراف ایمپلنت، تورم یا خونریزی در لثه، و احساس حرکت یا شلی ایمپلنت در هنگام جویدن است. برای درمان شل شدن ایمپلنت دندان، معمولاً ابتدا باید علت اصلی شل شدن مشخص شود. اگر علت به کمبود تراکم استخوان فک برای ایمپلنت مربوط باشد، پزشک ممکن است روش‌هایی مانند پیوند استخوان را پیشنهاد دهد تا تراکم استخوان به حد کافی افزایش یابد. در مواردی که عفونت یا مشکلات بهداشتی عامل اصلی باشند، درمان آنتی‌بیوتیکی و جراحی برای رفع مشکل ممکن است مورد نیاز باشد. در برخی موارد، تعویض ایمپلنت یا استفاده از ایمپلنتهای خاص با طراحی متفاوت نیز می‌تواند راه حل مناسبی باشد.
دریافت مشاوره توسط دکتر سزاوار
چرا ایمپلنت دندان شل می‌شود؟
عوامل متعددی می‌تواند ناشی عدم ثبات ایمپلنت دندان باشد؛ معمولاً شل‌شدن دندان نشان‌دهنده وجود مشکلی در نگهداری یا تطابق بین ایمپلنت با بافت‌های دهان است! آزادشدن ایمپلنت دندان ممکن است به دلیل فرسودگی ایمپلنت، واکنش‌های التهابی لثه یا تحلیل استخوانی اطراف ایمپلنت رخ دهد. آزادشدن ایمپلنت دندان نیز می‌تواند به دلیل عدم مراقبت مناسب پس از جراحی، بارگذاری زودهنگام یا استفاده از مواد نامرغوب در ساخت ایمپلنت باشد.
فرآیند ایمپلنت به دلایل مختلفی ممکن است با مشکلات و شل شدن مواجه شود؛ مشکلات روکش ایمپلنت و علت آن می‌تواند قبل از گذاشتن روکش یا بعد از گذاشتن روکش باشد. طبق گفته‌های دکتر مهدی سزاوار، متخصص فک و صورت در تهران، این مشکلات در دو زمان اتفاق می‌افتد:
- قبل از پیوند خوردن پایه فلزی به استخوان فک
- بعد از گذاشتن و جوش خوردن اباتمنت (واسطه اتصال تاج به فیکسچر یا پایه) به استخوان فک و گذاشتن تاج
علت شکست ایمپلنت قبل از کارگذاری روکش ناشی از عدم جوش خوردن پایه با استخوان است که عوامل متعددی می‌توانند در این امر موثر باشند. اما علل شکست‌های بعد از قراردادن پروتز ناشی از ور آمدن فشارهای بیش از حد تحمل ایمپلنت (فشارهای غیرفیزیولوژیک) است.
برای مثال نیروهای وارده ناشی از دندان قروچه یا عدم ادغام درست ایمپلنت با پایه فلزی، شکسته شدن تاج، استفاده از مواد نامرغوب برای ساخت تاج و… به این جراحی آسیب میزند. توجه داشته باشید که درد یا ناراحتی شدید و تورم یا التهاب لثه‌ها از عوارض شکست ایمپلنت خواهد بود. در ادامه درباره علائم شل شدن ایمپلنت و دلایل آن بیشتر توضیح خواهیم داد. توجه داشته باشید که اگر قبل از پیوند خوردن پایه فلزی به استخوان فک این عمل با شل شدن مواجه شود، جراح فک و صورت طی یک بررسی و معاینه مجدد پایه را در لثه قرار می‌دهد و تا زمان بهبودی کامل تاج بر روی آن گذاشته نمی‌شود.
دلایل اصلی شل شدن ایمپلنت دندان
دو دلیل اصلی ممکن است، باعث شل شدن ایمپلنتهای دندانی شود:
- پری ایمپلنتیت
- شکست استخوانی
پری ایمپلنتیت زمانی اتفاق می‌افتد که از دندان‌ها با مسواک زدن منظم و نخ دندان کشیدن به خوبی مراقبت نشود. در واقع پری ایمپلنتیت نوعی بیماری لثه است که در آن عفونت به استخوان آسیب می‌رساند. این بیماری اگر فورا تشخیص داده نشود، می‌تواند باعث لق شدن دندان شود.
شکست استخوانی زمانی اتفاق می‌افتد که استخوان فک در نزدیکی ایمپلنت نتواند از آن محافظت کند. این علت بستگی به کیفیت استخوان دارد. هنگامی که ایمپلنت در استخوان به خوبی جاسازی نشود، معمولاً در مراحل اولیه پس از جراحی شکست و شل شدن ایمپلنت اتفاق می‌افتد.
دلایل مختلفی ازجمله عفونت‌های اطراف ایمپلنت، یا مشکلات مربوط به فرایند جراحی در شل‌شدن ایمپلنت دندان می‌تواند مؤثر باشد؛ آزادشدن ایمپلنت دندان ممکن است، نشانه‌ای از نقص در ایجاد ایمپلنت یا واکنش‌های التهابی باشد! بر اساس یک مطالعه ۶ ساله که در انجمن دهان و دندان در کره جنوبی انجام شد؛ نرخ شل‌شدن پیچ در ایمپلنتهای دندانی ۷.۲% گزارش شده است؛ این مطالعه توسط لی کی و، و همکارانش در دانشگاه و ونک و انگ انجام شد؛ نشان می‌دهد که بیشتر موارد شل‌شدن پیچ ایمپلنت در کمتر از شش ماه پس از بارگذاری رخ می‌دهد.
علت افتادن و شل شدن تاج ایمپلنت
ممکن است بعد از گذشت زمان متوجه شوید که تاج ایمپلنت شل شده و لق میزند. دلایل زیادی وجود دارد که باعث می‌شود بعد از مدتی تاج دندان بیفتد و ایمپلنت زیبایی خود را از دست بدهد. توجه داشته باشید دانستن این علت‌ها می‌تواند از بروز مشکلات بیشتر از جمله عفونت و التهاب لثه پیشگیری کند. بر طبق گفته دکتر مهدی سزاوار علت نصب نشدن و افتادن ایمپلنت عبارت است از:
ناهماهنگی ایمپلنت با استخوان فک
یکی از مهم‌ترین چالش‌های علم ایمپلنت و مشکلات روکش ایمپلنت، قرار دادن پایه تیتانیومی در داخل استخوان فک است. این کار باید به نحوی انجام شود که این پایه فلزی به طور کامل توسط استخوان احاطه شود. اگر جراح کاشت دندان در این کار تجربه و تخصص کافی را نداشته باشد، قادر به تشخیص وضعیت استخوان نیست. دکتر مهدی سزاوار بر این نظر است که ابتدا باید وضعیت استخوان از نظر موقعیت برای کاشت دندان بررسی شود. گاهی استخوان فک بیمار برای این کار مناسب نیست.
زمانی که ایمپلنت با استخوان فک بیمار همسو نباشد، تاج هم غیرطبیعی به نظر می‌رسد. بعد از مدتی هم لثه به تحلیل می‌رود و فلز نقره‌ای رنگ پایه تیتانیومی در اطراف لثه دیده می‌شود. اصلاح ایمپلنت‌هایی که در جای درست و به شکل ایده‌آل بر روی استخوان قرار نگرفته‌اند کمی دشوار است. از سوی دیگر برداشتن آن ممکن است به استخوان و دندان‌های مجاور هم آسیب بزند
برداشت‌های نادرست فک و صورت از معاینات
قبل از اینکه تاج دندان بر روی پیچ هیلینگ و اباتمنت (پایه فلزی) قرار بگیرد، ابتدا دندان بیمار قالب‌گیری می‌شود. در واقع باید اندازه تاج از قبل مشخص و سپس این قالب به لابراتوار فرستاده شود.
البته فقط ظاهر دندان و طرح لبخند نیست که خراب می‌شود. بلکه به مرور زمان باکتری‌ها هم وارد لثه شده و آبسه لثه را به دنبال دارد. از سوی دیگر یک تاج بیش از حد بزرگ به دندان‌های مجاور آسیب میزند. یک تاج کوچک هم باعث آسیب به دندان ایمپلنت می‌شود. در نتیجه به مرور زمان از جای خود حرکت داده می‌شود که منجر به افتادن تاج می‌شود.
ابتلا به التهاب و عفونت لثه
یکی دیگر از دلایل شل شدن روکش ایمپلنت ابتلا به عفونت و التهاب لثه است. در اصطلاح علم دندانپزشکی به این عارضه «پری ایمپلنتایتیس» گفته می‌شود که یکی از دلایل اصلی شکست ایمپلنت دندان محسوب می‌شود. در این عارضه لثه و استخوان فک دچار عفونت و التهاب شدید می‌شود. دلیل آن تشکیل باکتری‌های مضر در دهان است.
پری ایمپلنتایتیس می‌تواند به استخوان و لثه اطراف ایمپلنت آسیب وارد کند. به طوری که تاج ایمپلنت و پیچ هیلینگ را شل کرده و بعد از مدتی باعث افتادن آن شود. هر چند این بیماری قابل درمان است و اگر به موقع به متخصص مربوطه مراجعه کنید، می‌توان از عواقب بعدی آن پیشگیری کرد. یکی از دلیل ابتلا به پری ایمپلنتایتیس، عدم رعایت مراقبت‌های بهداشتی، سیگار کشیدن و یا ابتلا به بیماری دیابت است.
گذاشتن زود هنگام تاج ایمپلنت
به طور معمول بین چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد تا فیکسچر با استخوان فک پیوند بخورد، گاهی پایه فلزی حتی بعد از چند ماه هم با استخوان فک ادغام نمی‌شود؛ این موضوع باعث شل شدن ایمپلنت شده و حتی باعث از بین بردن آن می‌شود. بررسی تراکم استخوان و سلامت کلی استخوان فک بیمار موضوعی است که تعداد معدودی از جراحان ایمپلنت نسبت به آن بی‌توجه هستند. دکتر مهدی سزاوار می‌گوید اگر استخوان فک کافی نباشد، باید با روش پیوند استخوان و سایر روش‌های مورد لزوم شرایط کاشت ایمپلنت را فراهم کرد.
آسیب عصبی به ایمپلنت
برنامه درمانی همان چیزی است که به دندانپزشک کمک می‌کند تا همه عواملی را که باعث افتادن ایمپلنت دندان می‌شود، شناسایی کند. برای مثال تعیین محل ایده‌ال برای قرار دادن پایه فلزی در ارتباط با اعصاب و بافت دهان اهمیت پیدا می‌کند. صدمه به اعصاب دهان باعث بی‌حس و دردهای طولانی، احساس گزگز در اطراف لثه، گونه و زبان می‌شود. برطرف کردن این موارد مانع از شکست ایمپلنت می‌شود.
شل شدن و یا شکست پایه فلزی و تاج ایمپلنت
علیرغم اینکه اباتمنت و پیچ هیلینگ از فلزات مقاوم ساخته می‌شود، اما ممکن است در جای خود سست شود. حرکت پایه فلزی هم باعث برخورد تاج با دندان‌های اطراف شده و در نهایت شکسته می‌شود. اکنون به لطف پیشرفت‌هایی که در فناوری ایمپلنت صورت گرفته است، این علت افتادن ایمپلنت دندن به ندرت اتفاق می‌افتد.
اما تاج ایمپلنت در بسیاری از مواقع از مواد بی‌کیفتی ساخته می‌شود که خیلی زود شکسته می‌شود. طبق گفته دکتر مهدی سزاوار برای درست کردن تاج ایمپلنت که نوعی پروتز هم محسوب می‌شود، باید از مواد باکیفیتی استفاده شود که در مقابل جویدن و حتی دندان قروچه ناخواسته مقاومت کند. استفاده از بهترین مواد می‌تواند از این مشکل پیشگیری کند.
واکنش آلرژیک ایمپلنت به برخی از مواد
گاهی علت افتادن ایمپلنت دندان به خاطر یک واکنش آلرژیکی در بدن است. از سوی دیگر جویدن مواد غذایی سفت و یا شکستن تنقلات و آبنبات و … با روکش‌های ایمپلنت به آن آسیب زیادی میزند. حتی در مواقعی هم که از مواد درجه یک برای ساخت تاج دندان استفاده شده باشد، احتمال لب‌پر شدن در چنین مواقعی وجود دارد. برای جلوگیری از این مشکل تنها راه آن مراقبت از دندان‌های ایمپلنت همانند دندان‌های طبیعی است. شاید بهتر باشد بگوییم باید بیشتر مراقبت ایمپلنت باشید.
مشکلات دیرهنگام ایمپلنت دندان
حتی اگر جراحی ایمپلنت دندان شما موفقیت آمیز بوده باشد، ممکن است سال‌ها بعد دچار عوارض شوید. در اینجا برخی از عوارض طولانی مدتی که ممکن است ایجاد شوند آورده شده است:
- قرار گیری ایمپلنت در نزدیکی عصب دندان: هنگامی که جراح شما ایمپلنت را خیلی نزدیک به عصب قرار می‌دهد، آسیب عصبی یا بافتی ممکن است رخ دهد. علائم این امر شامل بی حسی زبان، لب‌ها، لثه‌ها یا صورت است.
- عدم پذیرش ایمپلنت توسط لثه: علائم این اتفاق شامل افزایش درد در محل درمان، تورم، تب و لرز است.
- بیرون زدگی ایمپلنت به داخل حفره سینوس: زمانی اتفاق می‌افتد که ایمپلنت در فک بالا قرار می‌گیرد.
- آسیب به ناحیه اطراف ایمپلنت دندان: ممکن است باعث شل شدن آن و در نتیجه شکست شود.
برای به حداقل رساندن احتمال شکست درازمدت ایمپلنت، همیشه بهداشت دهان و دندان را رعایت کرده و همیشه برای معاینات معمول به دندانپزشک خود مراجعه کنید.
شل شدن کاور اسکرو
یکی دیگر از مشکلات روکش ایمپلنت شل شدن کاور اسکرو است. این قطعا در واقع پیچ کوچکی است که بعد از قرار گرفتن فیکسچر در استخوان فک روی آن قرار می‌گیرد تا بتواند به طور کامل سطح فیکسچر را بپوشاند. این قطعه از ورود آلودگی، باکتری، خون و بافت لثه به داخل فیکسچر جلوگیری می‌کند.
توجه داشته باشید که این قطعه تا مرحله دوم جراحی یعنی بسته شدن هیلینگ روی فیکسچر، باید روی روی ایمپلنت قرار بگیرد. در برخی افراد مرغوب نبودن اجزای ایمپلنت با عدم مراقبت و بهداشت دهان و دندان می‌تواند باعث حرکت و یا شل شدن کاور اسکرو شود. توجه داشته باشید که اگر متوجه شل شدن این قطعه شدید به سرعت به پزشک مراجعه کنید تا از بروز عوارض بعدی جلوگیری شود. از علت افتادن درپوش ایمپلنت می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کاشت ایمپلنت با اتصال خارجی
- کم بودن گشتاورد برای پیچ کردن اباتمنت
- عدم مدیریت دندان قروچه یا سایش دندان
- پروفیل استخوانی اطراف ایمپلنت
- شل شدن هیلینگ کپ
- انتخاب پیچ ایمپلنت نامناسب
- اندازه نامناسب پیچ ایمپلنت
- باز شدن غیر منتظره پیچ اباتمنت
در صورت افتادن ایمپلنت دندان چکار کنیم؟
ابتدا به شما پیشنهاد می‌کنیم برای انجام ایمپلنتهای به متخصصین دندانپزشکی مراجعه کنید. متخصصان می‌توانند با تمیز کردن ایمپلنت شما، پری ایمپلنتیت را درمان کنند. اگر به این بیماری مبتلا شدید، روی بهداشت دهان و دندان کافی تمرکز کنید. اگر دچار آسیب یا فشار به استخوان شدید، اولین قدم برداشتن بافت ملتهب نزدیک ایمپلنت است. پیوند استخوان نیز ممکن است حیاتی باشد. علاوه بر این بسته به میزان آسیب در دهان، ممکن است نیاز به برداشتن و جایگزینی تاج داشته باشید.
بعد از شل شدن روکش ایمپلنت باید ابتدا دلیل آن مشخص شود. برای این کار به متخصص فک و صورتی که در نزد او ایمپلنت را انجام داده‌اید، مراجعه کنید. اگر بعد از کاشت دندان، دچار پری ایمپلنتایتیس شدید، درمان عفونت با داروهای آنتی‌بیوتیک ضرورت دارد. در این مواقع هر چه سریع‌تر به متخصص مراجعه کنید، عفونت و التهاب سریع‌تر کنترل می‌شود. حتی اگر افتادن ایمپلنت دندان به استخوان اطراف ایمپلنت هم آسیب وارد کرده باشد، قابل درمان است. البته برای درمان احتمالا متخصص جراحی فک و صورت از روش برداشتن استخوان و پیوند مجدد استخوان استفاده کند.
در صورت آسیب به استخوان اطراف ایمپلنت، این نیز قابل درمان است. اما درمان شامل برداشتن استخوان و سپس انجام پیوند استخوان است تا بتواند کاشت را به درستی برگرداند.
سخن نهایی در مورد لق شدن ایمپلنت دندان
لق شدن ایمپلنت دندان ممکن است به دلایل مختلفی از جمله فشار بیش از حد بر ایمپلنت، عفونت، یا عدم بهبودی کامل استخوان اطراف ایمپلنت رخ دهد. در صورت مشاهده علائمی مانند حساسیت یا درد در محل ایمپلنت، احساس حرکت آن، یا مشاهده تغییرات در خط لثه، باید فوراً به دندانپزشک مراجعه کرد. درمان متداول برای شل شدن ایمپلنت معمولاً شامل بررسی و اصلاح وضعیت ایمپلنت است. این می‌تواند شامل بازسازی یا تعویض ایمپلنت و در برخی موارد استفاده از درمان‌های تکمیلی مانند پیوند استخوان باشد. در صورتی که درمان به موقع صورت نگیرد، ممکن است ایمپلنت به طور کامل از دست برود و نیاز به ایمپلنت جدید یا روش‌های دیگر درمانی باشد. برای جلوگیری از این مشکلات، مراقبت‌های منظم و پیگیری وضعیت ایمپلنت اهمیت دارد.
