خال روی زبان چیست ؟ راه های پیشگیری و درمان

خال روی زبان یکی از عارضه‌هایی است که احتمال دارد بدون هیچ دلیل خاصی به وجود بیاید یا نشانه‌ی بیماری خاصی باشد. این خال‌ها انواع مختلفی دارند. برخی از آن‌ها توسط بیمار قابل تشخیص هستند، اما برای تشخیص برخی دیگر، تنها توسط پزشک متخصص امکان‌پذیر است. اگر روی زبان شما هم خال ایجاد شده است، به اطلاعات ارائه شده در این مقاله نیاز خواهید داشت.

خال روی زبان چیست ؟

لکه‌هایی که روی زبان ایجاد می‌شوند، ممکن است باعث نگرانی افراد شوند. این لکه‌ها معمولا بدون نیاز به درمان خاصی از بین می‌روند. روی زبان برآمدگی‌های کوچک طبیعی نیز وجود دارد. اما این برآمدگی‌ها مشکلی ایجاد نمی‌کنند و حتی توجه بیمار را جلب نخواهند کرد. در صورتی که روی زبان خال ایجاد شود یا پرزهای زبان تغییر رنگ دهند یا زبان فرد حساس شود، به پیگیری نیاز دارد. برخی از انواع خال روی زبان طبیعی هستند. در ادامه به آن‌ها پرداخته‌ایم.

خال‌های طبیعی روی زبان

به برآمدگی‌های طبیعی روی زبان پاپیلا (papilla) گفته می‌شود. آن‌ها وظیفه ایجاد حس چشایی را بر عهده دارند و در سراسر زبان دیده می‌شوند. در برخی موارد تورم  در ناحیه پاپیلا ایجاد می‌شود و برخی از بیماران تصور می‌کنند روی زبانشان خال ایجاد شده است. این موضوع جای نگرانی ندارد و معمولا خود به خود بهبود پیدا می‌کند. پاپیلاهایی دچار تورم می‌شوند، عبارتند از؛

• پاپیلای قارچی شکل: این عارضه معمولا در نوک و کناره‌های زبان ایجاد می‌شود. هر شخص حدود ۲۰۰ تا ۴۰۰ پاپیلای قارچی دارد.
• پاپیلای محصور: آن‌ها بزرگ‌ترین نوع پاپیلا به شمار می‌روند و در انتهای زبان قرار دارند. هر کدام از این پاپیلاها دارای هزار جوانه چشایی هستند و حدود ۷ تا ۱۲ پاپیلا روی زبان هر شخص قرار دارد. تورم این پاپیلاها شباهت بسیاری به خال روی زبان دارد.
• پاپیلای ورقه‌ای: این عارضه در لبه‌های کناری یا انتهایی زبان دیده می‌شود. هر فرد حدود ۲۰ پاپیلای ورقه‌ای روی زبان خود دارد.
• پاپیلای رشته‌ای: آن‌ها در مرکز و جلوی زبان یافت می‌شوند و جوانه چشایی ندارند.

پاپیلاها جزو خال‌ها و برآمدگی‌های طبیعی روی زبان به شمار می‌روند. بنابراین در صورتی که تورم آن‌ها مشکلی مانند التهاب، درد و… ایجاد نمی‌کند، نیازی به درمان ندارد. اما در صورت ایجاد مشکل برای شخص، باید از پزشک راهنمایی گرفت. برای اطلاعات بیشتر مقاله سایت medicalnewstoday را مطالعه کنید.

التهاب لثه چیست؟

علت ایجاد خال روی زبان چیست؟

موارد مختلفی باعث ایجاد خال، برآمدگی یا سایر عارضه‌های غیر طبیعی روی زبان می‌شوند. شناخت این فاکتورها می‌تواند تا حدودی در فهمیدن علت ایجاد خال روی زبان به شما کمک کند. اما باید به یاد داشته باشید که تشخیص نهایی و ارائه راهکارهای درمانی را به پزشک متخصص در این زمینه واگذار کنید. در این قسمت چند علت اصلی برای ایجاد خال زبان را ارائه داده‌ایم.

زبان سیاه

در این حالت خال ایجاد شده گوشتی نیست. لکه‌ای به رنگ سیاه یا قهوه‌ای روی زبان بیمار ایجاد می‌شود. در این حالت به نظر می‌رسد که روی زبان مو رشد می‌کند. به همین دلیل با نام «زبان مودار سیاه» نیز شناخته می‌شود. احتمال دارد این لکه در ابتدا کوچک باشد. اما رفته رفته پیشرفت می‌کند و تمام سطح زبان را می‌پوشاند. این نوع خال روی زبان ممکن است با هر ماده غذایی که می‌خورید، تغییر رنگ دهد. در کنار تغییر رنگ ممکن است بیمار احساس سوزش و خارش روی زبان یا سقف دهان داشته باشد. همچنین احتمالا بوی بدن دهان بیشتر از حالت عادی خواهد بود.

علت زبان مو دار سیاه

زمانی که سلول‌های مرده روی سطح زبان به درستی از بین نروند، این نوع خال روی زبان ایجاد می‌شود. مهم‌ترین علت ایجاد این عارضه عدم رعایت بهداشت دهان و استعمال دخانیات است. البته با افزایش سن به طور طبیعی احتمال ایجاد زبان مو دار سیاه بیشتر می‌شود. این مشکل آقایان را بیشتر از خانم‌ها درگیر می‌کند.

درمان خال روی زبان

احتمالا پزشک برای درمان مسواک مخصوصی برای زبان شما تجویز می‌کند تا به کمک آن لایه اضافی روی زبان را پاک کنید. با استفاده از این مسواک‌ها احتمالا ظرف چند هفته خال روی زبان بهبود پیدا می‌کند. در صورت عدم درمان، پزشک با استفاده از ابزارهای خاص لایه رویی زبان را از بین می‌برد. بعد از درمان نیز بیمار باید با دقت بیشتری بهداشت دهان و دندان خود را رعایت کند تا دیگر این لایه روی زبان ایجاد نشود.

تومور و کیست فکی چیست؟

لکوپلاکیا

این عارضه باعث ایجاد لکه‌های سفید و خاکستری روی زبان می‌شود. این عارضه در اکثر موارد خوش خیم است. اما احتمال دارد نشانه وجود سلول‌های سرطانی نیز باشد. به همین دلیل بهتر است حتما برای تشخیص علت دقیق عارضه به پزشک مراجعه کنید. علت اصلی ابتلا به این نوع خال زبان مشخص نیست. اما مشاهدات نشان داده است افرادی که دخانیات و الکل مصرف می‌کنند، بیشتر به این بیماری مبتلا می‌شوند.

پاپیلیت زبانی گذرا (transient lingual papillitis)

این مورد از انواع خال روی زبان ممکن است به رنگ‌های سفید یا قرمز روی زبان ایجاد شوند. آن‌ها لکه‌‌های بسیار کوچکی هستند. تعداد این برجستگی‌ها ممکن است یک یا چند عدد باشد. علت اصلی ابتلا به این عارضه هنوز مشخص نیست. همانطور که از نام این عارضه مشخص است، گذراست و بعد از مدتی بدون نیاز به درمان بهبود پیدا می‌کند.

خال‌های آفتی

آفت یک اختلال شایع در دهان و زبان است که باعث ایجاد زخم یا برآمدگی روی زبان می‌شود. این عارضه نیز به نوعی خال روی زبان به شمار می‌رود. آفت با تبخال متفاوت است. علت ایجاد تبخال عفونت‌های ویروسی است. اما علت دقیق ایجاد آفت هنوز مشخص نیست. احتمال می‌رود موارد زیر در ایجاد این عارضه نقش داشته باشند.

• زخم‌های جزئی ایجاد شده روی زبان.
• دهانشویه‌های حاوی لوریل.
• کمبود ویتامین B-12 یا آهن
• آلرژی
• استرس
• التهابات دستگاه گوارش.
• بیماری‌های مرتبط با سیستم ایمنی مانند HIV

آفت‌ها معمولا خود به خود بعد از چند روز بهبود پیدا می‌کنند. اما وابسته به علت ایجاد آن‌ها، ممکن است به درمان نیز نیاز داشته باشند. اگر این نوع خال روی زبان مدت زیادی باقی ماند یا چند بار پشت سر هم ایجاد شد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

سرطان زبان

این بیماری خطرناک‌ترین علتی است که باعث ایجاد خال روی زبان می‌شود. کارسینوم سلول‌های سنگفرشی زبان یکی از شایع‌ترین انواع سرطان زبان به شمار می‌رود. خال، زخم یا پوسته‌ای که از بین نمی‌رود، ممکن است از نشانه‌های این بیماری باشند. احتمال ایجاد این عارضه در تمام قسمت‌های زبان وجود دارد. همچنین ممکن است با علائم دیگری که در ادامه بیان می‌کنیم، همراه باشد.

• درد زبان.
• درد گوش.
• مشکل در بلعیدن.
• احساس وجود یک توده در گردن یا گلو.

در صورت مشاهده هر کدام از این علائم سریعا به پزشک مراجعه کنید. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله سایت healthline را بخوانید.

چه افرادی مستعد ایجاد خال روی زبانشان هستند؟

همانطور که خواندید، برخی از خال‌ها بخاطر بیماری‌های زمینه‌ای ایجاد می‌شوند. اما برخی از آن‌ها نیز علت خاصی ندارند. همه افراد ممکن است در طول زندگی خود وجود خال روی زبان یا تورم پاپیلاها را تجربه کنند. اما در اکثر موارد این عارضه‌ها خطری برای فرد ایجاد نمی‌کنند. اما گروه‌های زیر بیشتر در معرض ابتلا به خال‌های مشکل ساز روی زبان قرار دارند.

• افرادی که سیگار می‌کشند یا سوء مصرف مواد مخدر دارند.
• افرادی که الکل مصرف می‌کنند.
• افراد مسن.
• افراد مبتلا به ویروس HPV.
• افراد دارای نقص سیستم ایمنی یا بیماری‌های خود ایمنی.
• آقایان

روش‌های تشخیص علت خال روی زبان چیست؟

پزشک می‌تواند با مشاهده علائم و انجام آزمایش‌های لازم نوع خال یا لکه و علت آن را مشخص کند. در صورتی که لکه‌ یا برآمدگی روی زبان شما ایجاد شده است و بعد از یک الی دو ماه از بین نرفت، با پزشک مشورت کنید. برخی از انواع خال‌ها با ظاهرشان قابل تشخیص هستند.

هنگام مراجعه به پزشک لازم است اطلاعات دقیقی درباره موارد زیر ارائه دهید.

• مدت زمان ایجاد خال روی زبان.
• علائم دیگر مانند احساس وجود کیست، درد یا التهاب زبان (در صورت وجود).
• داروها و مکمل‌های مختلفی که مصرف می‌کنید یا در بازه زمانی نزدیک (چند ماه اخیر) مصرف کرده‌اید.
• بیماری‌های زمینه‌ای.
• مصرف سیگار یا الکل.
• سابقه خانوادگی سرطان در صورت وجود.

تست‌های لازم برای تشخیص

در صورتی که پزشک به وجود مشکل جدی مانند عفونت یا سرطان زبان مشکوک شود، ممکن است آزمایش‌های مختلفی را تجویز کند. این تست‌ها عبارتند از؛

• تصویربرداری با اشعه ایکس.
• اسکن توموگرافی پوزیترون (PET)
• نمونه برداری.

چگونه می‌توان از ایجاد خال روی زبان پیشگیری کرد؟

انجام کارهای زیر به شما کمک می‌کند که احتمال ایجاد خال و لکه روی زبان را کاهش دهید.

• ترک سیگار و سایر دخانیات.
• انجام معاینات منظم پزشکی.
• مراقبت‌های لازم برای دهان و دندان (شامل مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و مسواک کردن زبان).
• اطلاع رسانی به پزشک در مورد علائم غیر معمول موجود روی زبان.

جمع بندی

اکنون اطلاعات جامعی در مورد انواع خال طبیعی و غیر طبیعی روی زبان دارید. خال روی زبان در برخی موارد خودبخود از بین می‌رود و نیازی به درمان ندارد. در برخی موارد علیرغم خوش خیم بودن، ممکن است باعث احساس ناراحتی در بیمار شود. به همین دلیل به درمان نیاز دارد.

دکتر مهدی سزاوار یکی از  بهترین متخصصان فک دهان و صورت در تهران هستند. ایشان می‌توانند مشکلات زبان بیماران را شناسایی و برای درمان به موقع آن اقدام کنند. در صورت نیاز به مشاوره می‌توانید از طریق راه‌های درج شده در سایت با دکتر سزاوار  در ارتباط باشید.

۱

۲

۳

۴

۵

میانگین امتیازات ۳.۹ از ۵

از مجموع ۱۱ رای