اسپاسم فک که با نام گرفتگی نیز شناخته می‌شود، عارضه‌ای معمولا دردناک است که باعث محدودیت در حرکت فک می‌شود. این عارضه در بسیاری از موارد خودبخود بهبود پیدا می‌کند. اما گاهی ادامه دار می‌شود و در فرآیند جویدن و صحبت کردن فرد اختلال ایجاد می‌کند. در این مقاله توضیحات جامعی در مورد اسپاسم فک ارائه شده است که شما را با این عارضه و روش‌های درمان آن آشنا می‌کند.
اسپاسم فک چیست؟
اسپاسم فک یک بیماری شایع است که می‌تواند در اثر عفونت یا آسیب دیدن دندان یا ضربه به صورت، گردن یا سر ایجاد شود. فک قفل شده یا اسپاسم فک از اختلال عملکرد مفصل گیجگاهی فکی ناشی می‌شود. مصرف برخی از داروها نیز ممکن است باعث ایجاد انقباض یا گرفتگی در فک بیمار شود.
مشکلات در حرکت، درد در مفاصل فک و اطراف آن با نام اختلالات گیجگاهی فکی (TMD) شناخته می‌شود.
مفصل گیجگاهی فکی، استخوان فک پایین را به جمجمه متصل می‌کند. این مفاصل جزو پرکارترین قسمت‌های صورت به شمار می‌روند. آن‌ها امکان باز و بسته شدن فک برای صحبت کردن، جویدن، بلعیدن، خمیازه کشیدن و سایر حرکات را فراهم می‌کنند. بسیاری از افراد در برخی از دوران زندگی خود دچار مشکلات حرکتی درد در مفاصل فک و اطراف آن می‌شوند. این مشکلات مفصلی و عضلانی پیچیده هستند. بنابراین تشخیص این اختلالات و درمان صحیح آن‌ها ممکن است مدتی طول بکشد.
علل ایجاد اسپاسم فک چیست؟
اسپاسم فک می‌تواند یک تجربه‌ی بسیار دردناک و ناراحت کننده باشد. این اتفاق زمانی می‌افتد که برخی از عضلات فک سفت شده باشند و شل نشوند. علت اساسی این مشکل آسیب دیدن اعصاب صورت یا عضلات آن است. شرایط بسیاری وجود دارد که می‌تواند باعث این آسیب شود و عضلات فک را قفل کند. گاهی اوقات ممکن است مراحل تشخیص پزشکی علت دقیق اسپاسم فک طول بکشد.
گرفتگی فک تریسموس نیز نامیده می‌شود. به این معنی که فرد قادر نیست دهان خود را کاملاً باز کنید.
در بیشتر موارد قفل قفل شدن فقط به بیماری باکتریایی موسوم به کزاز اشاره دارد. هرگونه درد فک یا مشکل در مفصل را می توان اختلال مفصل گیجگاهی فکی نامید، که یا TMJD نیز گفته می‌شود.
علائم اسپاسم چیست؟
ویژگی‌های مشترک اسپاسم فک را می‌توان با جزئیات زیر توصیف کرد.
- درد، سفتی و ناراحتی: این ممکن است در یک یا هر دو طرف فک و یا صورت احساس شود.
- دشواری یا عدم توانایی در باز کردن کامل دهان.
- مشکل گفتاری.
- مشکل خوردن غذای جامد.
- عدم تمرکز.
- گوش درد یا کاهش شنوایی.
- مشکلات بینایی (در موارد شدید).
در برخی از موارد علائم اسپاسم فک خود به خود برطرف می‌شود. با این حال، در بسیاری از موارد این علائم به مشکلاتی مزمن تبدیل می‌شوند و در صورت عدم درمان، در زندگی روزمره فرد اختلال ایجاد می‌کنند. افراد معمولاً تا سن بالای ۴۰ سالگی تحت تأثیر این بیماری قرار نمی‌گیرند. همچنین آمار نشان می‌دهد زنان بیشتر از مردان دچار اسپاسم فک و TMJD می‌شوند.
آیا اختلال اسپاسم فک مشکلی جدی است؟
شدت اسپاسم فک به علت آن بستگی دارد. در بعضی از موارد پس از انجام جراحی‌هایی مانند جراحی دهان، خفیف و موقتی است. در این صورت علائم خود به خود برطرف می‌شوند. در موارد دیگر اختلال اسپاسم فک ممکن است به حدی باشد که در صحبت کردن یا جویدن اختلال ایجاد کنند. در این صورت بر فعالیت‌های روزمره زندگی فرد تأثیر خواهد داشت.
در حالت کلی اسپاسم فک به خودی خود خطرناک نیست. اما اگر علائم آن شدید و مداوم شوند، می تواند بر کیفیت زندگی بیمار تأثیر بسزایی بگذارد. همچنین ممکن است در اعتماد به نفس فرد و شرایط کاری او نیز مشکل ایجاد کند. به همین دلیل لازم است اسپاسم با هر شدتی در ابتدای بروز درمان شود.
روش‌های درمان اسپاسم فک چیست
علائم TMD معمولاً بدون درمان از بین می‌روند. درمان‌های خانگی ساده اغلب می‌تواند درد خفیف فک را تسکین دهد. کارهایی وجود دارد که در ابتدا می‌توان برای کاهش درد انجام داد.
- استراحت دادن به فک: استراحت دادن به به مفصل فک در برطرف کردن اسپاسم بسیار موثر است.
- دارو درمانی: برای کاهش تورم یا شل شدن عضلات، با مشورت پزشک می‌توان برای مدت کوتاهی از داروها استفاده کرد.
- استفاده از کمپرس سرد یا گرم: برای تسکین علائم می‌توان یک بسته یخ یا یک پارچه گرم و مرطوب را به مدت ۱۵ دقیقه در روز روی فک خود قرار دهید. هنگام استفاده از کیسه یخ یا پارچه گرم، باید دهان خود را به آرامی باز و بسته کنید تا گرفتگی عضلات برطرف شود.
- خوردن غذاهای نرم: برای بهبود علائم اسپاسم فک بهتر است غذاهای نرم مصرف کنید و از خوردن غذاهای جویدنی و آدامس خودداری نمایید.
- فیزیوتراپی
- کاهش استرس و تنش‌های عصبی: این موضوع به خصوص برای افرادی که عادت دارند هنگام عصبانیت فک خود را روی هم فشار دهند، اهمیت دارد.
روش‌های درمانی برای اسپاسم فک شدید
برای جلوگیری از پیشرفت و مدیریت علائم، بهتر است به مرور از روش‌های مطرح شده استفاده کرد. اگر درد فک مزمن یا شدید باشد ممکن است پزشک سایر روش‌های درمانی را توصیه کند.
آتل‌ها که به آن‌ها صفحات بایت نیز گفته می‌شود، یک درمان رایج دندانپزشکی برای اسپاسم فک است. آتل‌ها معمولاً قطعات پلاستیکی شفافی هستند که بین دندان‌های فک بالا و پایین قرار می‌گیرند. آن‌ها برای مدت کوتاهی مورد استفاده قرار می‌گیرند تا باعث ایجاد تغییرات دائمی در دندان یا فک نشوند.
روش‌های جراحی نیز پیشنهاد آخر برای بهبود اسپاسم فک هستند. در صورتی که مشکل بیمار با روش‌های درمانی قبلی از بین نرود، پزشک این پیشنهاد را ارائه می‌دهد. البته جراحی به شرایط جسمانی بیمار نیز بستگی دارد و برای درصد کمی از افرادی که به گرفتگی فک مبتلا هستند، جراحی استفاده می‌شود.
جمع بندی
اسپاسم فک یک اختلال در عضلات فک است که می‌تواند دردهای مزمن و مشکلات در شنوایی، بینایی، تمرکز و گوش درد را برای فرد ایجاد کند. به همین دلیل لازم است در مراحل اولیه کار درمان شود. دکتر مهدی سزاوار متخصص جراحی دهان، فک و صورت هستند که می‌توانند به شما در از بین بردن اسپاسم فک کمک کنند. ایشان با شناسایی علت دقیق مشکل برای حل آن راهنمای شما خواهند بود. برای رزرو زمان مشاوره و معاینه می‌توانید از طریق سایت دکتر سزاوار اقدام کنید.
منابع
