زمانی که اصلاح دندان‌ها به تنهایی با ارتودنسی امکان پذیر نباشد؛ جراحی فک توصیه می‌شود. به عبارت دیگر جراحی فک بالا یا پایین به دلیل اینکه استخوان‌های صورت و فک‌ها با یکدیگر تعادل ندارند، یک گزینه درمانی موثر است. گفتنی است که جراحی فک بالا تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.
اکثر بیماران نگران درد بعد از جراحی فک هستند، اما درد و ناراحتی کاملا قابل کنترل است. در حین جراحی، یک بی‌حس کننده موضعی با اثر طولانی استفاده می‌شود تا بیماران با بی‌حسی موضعی بیدار شوند و در ابتدا درد زیادی را تجربه نکنند. در ادامه این مقاله از سایت دکتر مهدی سزاوار، جراح فک، صورت و زیبایی به طور مفصل در مورد نحوه جراحی فک بالا و مسائل پیرامون آن اطلاعاتی را در اختیارتان قرار خواهیم داد:
جراحی فک بالا چگونه است؟
در جراحی فک بالا برش‌ها در خط لثه زیر لب بالایی ایجاد می‌شود، بنابراین هیچ برش پوستی و هیچ جای زخم روی صورت وجود ندارد. استخوان فک بالا بسیار نازک است و می‌توان آن را با یک تیغه میکرو اره از زیر بینی تا پشت آخرین دندان‌های مولر برید.
سپس فک بالا را می‌توان جدا کرد و حرکت داد و به موقعیت جدید برنامه ریزی شده منتقل کرد. این حرکات دقیقاً قبل از جراحی با استفاده از نرم افزار کامپیوتری سه بعدی از قبل برنامه ریزی شده اند. موقعیت جدید فک بالا با استفاده از مینی صفحات تیتانیومی و مینی اسکرو ثابت می‌شود. صفحات و پیچ‌ها از تیتانیوم درجه پزشکی ساخته شده‌اند و زیست سازگار هستند، بنابراین می‌توانند به طور نامحدود در جای خود باقی بمانند.
هر صفحه دقیقاً خم شده و به شکلی است که روی استخوان قرار می‌گیرد تا فک را در موقعیت جدید نگه دارد. مطالعات نشان داده اند که تیتانیوم بی‌اثر است و به خوبی با استخوان ادغام می‌شود. حتی با وجود اینکه نیازی به سیم کشی دندان‌ها به هم نیست، الاستیک‌های سبک دندانی بلافاصله بعد از عمل بین دندان‌ها قرار داده می‌شود (معمولاً از 4 الاستیک استفاده می‌شود) و بعداً به بیماران آموزش داده می‌شود که الاستیک‌ها را روزانه تعویض کنند.
ریکاوری بعد از جراحی فک بالا
- درد بعد از عمل: شاید جای تعجب باشد که این عمل دردناک نیست، اما همچنان احتمالاً درد وجود دارد. بنابراین لازم است که مسکن‌های درد مانند ایبوپروفن را در خانه داشته باشید. اگر قادر به مصرف مسکن ایبوپروفن نیستید، لطفاً به پزشک خود اطلاع دهید.
- تورم: انتظار تورم روی استخوان گونه، لب بالا و پایین و ناحیه چانه طبیعی است. این وضعیت معمولاً تقریباً 48 ساعت پس از جراحی وجود دارد و اغلب برای سه تا چهار هفته ادامه خواهد داشت. تورم را می‌توان با استفاده از کمپرس سرد و خوابیدن به صورت ایستاده برای چند روز کاهش داد. در ابتدا بینی شما مسدود می‌شود و ممکن است مجبور شوید از طریق دهان نفس بکشید.
- کاهش باز شدن دهان: بلافاصله پس از عمل صورت شما متورم می‌شود و احساس سفت شدن می‌کنید. آرواره‌های شما سفت خواهد شد و متوجه خواهید شد که نمی توانید دهان خود را به طور گسترده باز کنید.
- گلو درد: گلو شما نیز ممکن است دچار درد شود و بلع را برای شما دشوار باشد. در کل باید انتظار داشته باشید که در چند روز اول کمی احساس ناراحتی خواهید داشت.
- عفونت: زمانی که در بیمارستان هستید برای جلوگیری از عفونت از آنتی بیوتیک استفاده خواهید کرد. گاهی اوقات با یک دوره آنتی بیوتیک به خانه فرستاده می‌شوید.
- مشکل در خوردن و صحبت کردن: این عارضه معمولاً به دلیل تورم رخ می‌دهد و در هفته اول در بدترین حالت است. بنابراین تمیز نگه داشتن دهان تا حد امکان با مسواک زدن و شستشوی دهان بعد از غذا بسیار مهم است.
- خونریزی: خونریزی معمولاً حداقل است. اکثر خونریزی‌ها اغلب در 48 ساعت اول پس از جراحی برطرف می‌شود. مقداری تراوش از بریدگی‌های داخل دهان در شب عمل طبیعی و قابل انتظار است. اغلب شما متوجه خونریزی خفیف از بینی خود می‌شوید که ممکن است یک هفته یا بیشتر طول بکشد تا برطرف شود. باز هم این طبیعی است و جای نگرانی نیست. خونریزی قابل توجه بسیار غیرمعمول است، اما در صورت وقوع، معمولاً می‌توان با اعمال فشار بر روی آن ناحیه به مدت حداقل 10 دقیقه با یک دستمال یا سواب، آن را متوقف کرد.
- کبودی: این عارضه می‌تواند روی پوست صورت و گردن رخ دهد و معمولاً یک تا دو هفته طول می‌کشد تا خود به خود برطرف شود. معمولاً برای این مورد نیازی به درمان نیست.
- بخیه: بخیه‌های داخل دهان اغلب قابل جذب هستند و دو تا سه هفته طول می‌کشد تا کاملا حل شوند. اما گاهی اوقات می‌توانند باعث ناراحتی شوند که اغلب با گذشت زمان نرم‌تر خواهند شد.
- استفاده از باندهای الاستیک برای کنترل اکلوژن: پس از جراحی فک، از نوارهای الاستیک برای هدایت فک به موقعیت جدید استفاده می‌شود که برای کمک به حفظ بایت جدید و جلوگیری از هرگونه تغییر پس از جراحی است.
- بی‌حسی: لب بالایی بعد از عمل بی‌حس و دچار گزگز می‌شود، مانند احساس پس از تزریق در دندانپزشکی. ممکن است چند هفته طول بکشد تا بی‌حسی برطرف شود.
خطرات احتمالی عمل جراحی فک بالا چیست؟
هر عملی عوارض احتمالی دارد. خوشبختانه در این نوع جراحی عوارض نادر است و ممکن است برای شما اتفاق نیفتد. با این حال، مهم است که از آنها آگاه باشید و این فرصت را داشته باشید که آنها را با جراح خود در میان بگذارید.
خطرات عمومی جراحی
- درد بعد از عمل
- تورم
- خونریزی
- کبودی
- عفونت
- شکستگی
- جای زخم
- تشکیل فیستول
- ترومبوز وریدی عمقی (لخته شدن خون در پاها)
- آمبولی ریه (لخته شدن خون در ریه‌ها)
- سکته قلبی (سکته قلبی)
- سانحه عروقی مغزی (سکته مغزی)
- پنومونی (عفونت قفسه سینه)
خطرات خاص عمل‌های ارتوگناتیک فک بالا
- بی حسی که گونه ها، لب بالایی، لثه و کام را تحت تاثیر قرار می‌دهد (این حالت ممکن است در تعداد کمی از بیماران به درجات مختلف دائمی باشد)
- مشکل در باز کردن دهان
- خونریزی بینی
- تغییر در شکل بینی (گشاد شدن پایه بینی، نوک بینی به سمت بالا)
- عود وضعیت فک بالا
- عفونت صفحات فک بالا که نیاز به عمل مجدد برای برداشتن صفحات و پیچ‌ها دارد
- سوختگی اصطکاکی یا کبودی ناشی از مته جراحی
- آسیب بافت نرم در اثر کشش طولانی مدت
- انحراف تیغه بینی که بر تنفس تأثیر می‌گذارد
- سینوزیت حاد یا مزمن
- فیستول اورو آنترال
انواع مشکلات فک بالا
اپن بایت
در یک بایت مناسب، دندان‌های بالا و پایین شما باید تماماً به هم متصل شوند، به طوری که وقتی دهان شما کاملاً بسته است، دندان‌های بالا کمی روی دندان‌های پایین همپوشانی دارند.
اپن بایت زمانی است که دندان‌های بالا و پایین شما به یکدیگر برخورد نمی‌کنند و فضای باز بین آنها باقی می ماند، حتی زمانی که فک شما کاملا بسته است. اپن بایت می‌تواند در جلو یا پشت دهان شما رخ دهد، اگرچه اپن بایت فرونتال بسیار شایع تر است.
بارزترین علامت اپن بایت ناتوانی در بستن کامل دهان است. علائم دیگر عبارتند از مشکل در جویدن یا بلع، مشکلات گفتاری (مانند لیز زدن)، درد هنگام گاز گرفتن، و چانه کم‌تر.
اوربایت
اوربایت که اغلب به آن دندان‌های باک گفته می‌شود زمانی است که دندان‌های بالایی جلویی بیشتر از دندان‌های پایین بیرون زده‌اند. در این مورد عمل جراحی فک بالا جلو آمده توصیه می‌شود.
داشتن اوربایت خفیف در حدود 3-5 میلی متر طبیعی است. با این حال، زمانی که اوربایت شدیدتر باشد، می‌تواند باعث مشکلات عمده‌ای از جمله درد فک، قفل شدن فک، سردرد، اختلالات گفتاری، آپنه خواب و غیره شود. اوربایت شدید همچنین می‌تواند ساختار صورت شما را در طول زمان تغییر دهد.
کراس بایت
به طور معمول، دندان‌های بالایی پهن‌تر هستند و در قسمت بیرونی دندان‌های پایینی قرار می‌گیرند. کراس بایت زمانی است که دندان‌های پایینی در جلو یا پشت دهان روی دندان‌های بالایی قرار می‌گیرند. کراس بایت می‌تواند یک دندان یا گروهی از دندان‌ها را تحت تأثیر قرار دهد – برای مثال، ممکن است یک دندان پشت دندان دیگر قرار بگیرد یا ممکن است چندین دندان داشته باشید که به درستی با هم تماس نداشته باشند. در این مورد عمل جراحی فک بالا عقب رفته توصیه می‌شود.
سوالات متداول در مورد جراحی فک بالا
چگونه بعد از جراحی می‌توان مسواک زد؟
پس از جراحی، احساس و تورم خواهید داشت و نمی توانید دهان خود را به اندازه معمول باز کنید. اما رعایت بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است. حداقل دو تا سه بار در روز از یک مسواک نرم کوچک برای تمیز کردن دندان‌های خود استفاده کنید. از دهانشویه‌های گرم نمکی استفاده کنید. به مدت پنج دقیقه، پنج بار در روز به مدت پنج روز پس از جراحی شستشو دهید.
آیا می‌توان بعد از جراحی به طور معمول غذا خورد؟
برای شروع، نه. برای یک یا دو روز اول فقط مایعات مصرف کنید، اما خیلی سریع باید بتوانید یک رژیم غذایی نرم را مدیریت کنید و سپس به تدریج طی چند هفته به غذای معمولی برسید.
آیا می‌توان بعد از جراحی سیگار کشید؟
با توجه به ارتباط قوی بین بسیاری از عوارض ذکر شده در بالا و استعمال دخانیات، به شدت توصیه می‌شود که در هیچ مرحله‌ای از درمان خود سیگار نکشید.
بعد از جراحی فک باید در بیمارستان بستری شد؟
این بدیهی است که دوره نقاهت از فردی به فرد دیگر متفاوت است، اما اکثر بیماران یک یا گاهی دو شب را پس از عمل در بیمارستان می‌گذرانند. موقعیت فک شما قبل از ورود به خانه با اشعه ایکس بررسی می‌شود.
آیا بعد از جراحی نیازی به مرخصی از کار است؟
باز هم این از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت است و به نوع شغلی که انجام می دهید نیز بستگی دارد. توصیه می‌شود که اکثر افراد حدود سه هفته از کار خود مرخصی داشته باشند. مهم است به خاطر داشته باشید که تا 48 ساعت پس از بیهوشی عمومی قادر به رانندگی یا کار با ماشین آلات نخواهید بود.
آیا جراحی فک بالا عوارض دارد؟
هر عملی عوارض احتمالی دارد. خوشبختانه در این نوع جراحی عوارض نادر است و ممکن است برای شما اتفاق نیفتد. با این حال، مهم است که از آنها آگاه باشید و این فرصت را داشته باشید که آنها را با جراح خود در میان بگذارید.
قیمت عمل جراحی فک بالا چقدر است؟
بسته به نوع مشکل و میزان آن هزینه جراحی فک بالا از فردی به فرد دیگر متفاوت است. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر با مطب پزشک خود تماس بگیرید و بعد از معاینه درباره تمامی هزینه‌های جراحی اطلاعاتی را کسب کنید.
