سفت شدن فک می‌تواند برای سایر قسمت‌های بدن مثل سر، گوش، دندان، صورت و گردن درد ایجاد کند. شدت درد ناشی از سفت شدن ناگهانی فک اغلب با درد شدید، ضربان‌دار و حساسیت همراه است. زمان خمیازه کشیدن و یا جویدن غذا درد فک بیشتر می‌شود. محل درد هم در افراد یکسان نیست. اگر فک شما بیش از حد سفت شده است، احتمالا از دو سمت صورت، فک، بینی، دهان یا گوش احساس ناراحتی و درد می‌کنید. برای درمان ابتدا باید علت سفت شدن فک را بدانید. به همین دلیل این مطلب را در وب سایت دکتر سزاوار منتشر کردیم تا از دلیل این عارضه مطلع شوید. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه شوید.
علائم سفت شدن و قفل شدن ناگهانی فک
سفت شدن فک با علائم مشخصی همراه است که عبارتند از:
- احساس سنگینی در ناحیه فک
- ناتوانی در حرکت دادن فک زمانی که قصد باز کردن دهان را دارید.
- احساس درد شدید در استخوان فک
علت سفت شدن فک ، قفل شدن ناگهانی فک به 7 دلیل اتفاق می‌افتد. این دلایل عبارتند از:
TMD یا اختلالات مفصل گیجگاهی باعث ایجاد درد شدید در ناحیه مفصل فک و عضلات اطراف آن می‌شود. این عارضه با قفل شدن ناگهانی فک در یک مفصل و یا هر دو مفصل گیجگاهی فک بروز می‌کند. این استخوان در بین استخوان گیجگاهی و فک پایین قرار دارد.
عارضه TMD باعث بروز درد و ایجاد حساسیت برای لمس گوش، فک و صورت می‌شود. به نحوی که در زمان جویدن غذا به شدت احساس درد می‌کنید. حتی در این زمان صدای تکان خوردن استخوان فک هم به گوش‌تان می‌رسد. البته درد ناشی از این عارضه و سفت شدن استخوان فک موقتی است و با مراقبت در منزل برطرف می‌شود.
ابتلا به استرس شدید
استرس شدید هم می‌تواند یک علت سفت شدن فک باشد. زمانی که میزان اضطراب شما بیش از حد می‌شود، ممکن است به طور ناخواسته فک بالا و پایین را به هم فشار دهید. دندان قروچه هم از علائم عصبانیت شدید است. این حالت‌ها بیشتر در زمان خواب اتفاق می‌افتد و فک را درگیر می‌کند. در واقع بدون اینکه آگاهی داشته باشید، فک سفت می‌شود.
احساس گرفتگی در فک و درد شدید در زمان خواب به دلیل استرس باعث بیداری می‌شود. اما تبعات آن در زمان صحبت کردن و غذا خوردن خود را نشان می‌دهد.
البته سفت شدن فک به دلیل استرس با علائم دیگری از جمله سردردهای تنشی هم همراه می‌شود.
ابتلا آرتروز (OA)
آرتروز بیشتر در مفاصل دست و پا بروز می‌کند. در موارد نادری هم ممکن است در مفاصل گیجگاهی بروز کند. این عارضه مفصلی باعث به تحلیل رفتن غضروف‌های استخوان‌های فک می‌شود. در نتیجه دچار تنگی فک شده و احساس درد شدیدی به شما دست می‌دهد. آرتروز قدرت تکان دادن استخوان فک را از بین می‌برد. البته این بیماری بیشتر در افراد مسن دیده می‌شود.
دندان قروچه یا ساییدن دندان‌ها روی هم
یک علت سنگین شدن فک هم می‌تواند در نتیجه فشردن دندان‌ها به هم ایجاد شود. البته استرس تنها عامل دندان قروچه نیست. بلکه گاهی نامرتب بودن دندان‌ها و عادت شخصی باعث بروز چنین عارضه‌ای می‌شود. دندان قروچه ممکن است در خواب و یا بیداری اتفاق بیفتد. در هر صورت نسبت به آن آگاهی کامل را ندارید.
علت سفت شدن فک با دندان قروچه باعث احساس درد در ناحیه فک بالا و پایین، گردن و صورت می‌شود. البته اگر سنگین شدن فک به دلیل دندان قروچه باشد، باعث سر درد و گوش درد شدید می‌شود.
جویدن بیش از حد
یک علت سفت شدن فک ، جویدن بیش از حد غذا با دندان است. البته این عادت در افراد به ندرت دیده می‌شود. اما جویدن آدامس رایج‌ترین ماده غذایی است که شما را برای جویدن بیشتر وادار می‌کند. نتیجه آن هم سفت شدن فک پایین خواهد بود.
آرتریت روماتوئید (RA)
یک علت قفل شدن ناگهانی فک ابتلا به نوعی اختلال التهابی خود ایمنی است. این بیماری که در علم پزشکی با نام روماتوئید (RA) نامیده می‌شود، بر روی عضلات و مفاصل تاثیر می‌گذارد. . این عارضه باعث آسیب به مفصل فک و نواحی اطراف آن می‌شود. همچنین یکی از عوامل از بین رفتن استخوان فک است.
سفت شدن فک در بیماری روماتوئید با از دست دادن قدرت تنفس با بینی هم می‌شود. برای درمان تنگی فک باید حتما به متخصص جراحی فک و صورت مراجعه کنید.
ابتلا به کزاز
کزاز یک بیماری عفونی کشنده است که در سنین کودکی همه واکسن آن را دریافت می‌کنند. با این حال اگر کسی به هر دلیلی این واکسن را دریافت نکند و به این بیماری مبتلا شود، قدرت تکان دادن فک خود را از دست می‌دهد. هر چند امروزه این بیماری به ندرت دیده می‌شود.
آیا سفت شدن فک خطرناک است؟
همان‌طور که در مطلب اشاره کردیم، علت سفت شدن فک در افراد یکسان نیست. اگر علت ابتلا به این عارضه را پیدا کنید، به راحتی می‌توان آن را درمان کرد. راه‌هایی نیز برای برطرف کردن گرفتگی استخوان فک در خانه وجود دارد. بهترین روش‌ها عبارتند از:
باز کردن فک با دست
برای اینکه گرفتگی استخوان فک را از بین ببرید، به آرامی حرکاتی را برای باز و بسته کردن دهان انجام دهید. این حرکت به گرم کردن استخوان فک کمک می‌کند. سپس انگشتان خود را در بالای چهار دندان جلویی قرار دهید. حالا انگشتان را به سمت پایین بکشید تا فک شما به سمت پایین حرکت کند و دهان باز شود. اما این کار را به آرامی انجام دهید که باعث درد و ناراحتی نشود. سه بار این روش را تکرار کنید.
روش کشش مفصل فک
اگر علت سفت شدن فک مشخص باشد، با ورزش کشش مفصل هم می‌توانید روند درمان را سرعت ببخشید. برای این کار نوک زبان خود را در سقف دهان قرار دهید به طوری که در پشت دندان‌های جلویی فک بالا قرار بگیرد. با زبان فشار ملایمی به فک وارد کنید و سعی کنید تا جایی که احساس درد نمی‌کنید، دهان را باز کنید و سپس به آرامی ببندید. هر جا که احساس درد کردید، دست نگهدارید. این روش را 10 بار تکرار کنید.
تمرین کشش لبخند
یکی دیگر از روش‌های برطرف کردن قفل شدن ناگهانی فک انجام کشش لبخند است. اگر علت ابتلا به این عارضه استرس شدید باشد، با کمک این روش می‌توانید به راحتی آن را درمان کنید. کشش لبخند به این معناست که به آرامی لبخند بزنید و دهان را به انداز 1 سانتی‌متر باز کنید. از طریق دهان نفس بکشید و سپس در حالی که دهان باز است و در حال لبخند زدن هستید، نفس را آزاد کنید. این روش را 10 بار تکرار کنید.
تغییرات رژیم غذایی برای درمان فک
افرادی که به محدودیت دربازکردن فک مبتلا هستند خوردن غذای سفت برایشان سخت است. جویدن بیش از حد غذا برای این افراد باعث سفت شدن فک می‌شود. برای همین توصیه می‌شود این افراد فقط غذاهای نرم بخورند.
خوردن انواع اسموتی، آبمیوه، ماست و پنیر توفو در مدتی که به این عارضه مبتلا هستید، می‌تواند باعث بهبود وضعیت استخوان‌های فک شود. در عین حال از جویدن آدامس و یا غذاهایی که به جویدن زیادی نیاز دارند، خودداری کنید.
استفاده از محافظ دهان
یکی از راه‌های پیشگیری ودرمان سفتی بافتهای عضلانی ، استفاده از محافظ دهان (Bite guard)است که به دو نوع نرم وسخت تقسیم میشوندکه بسته به نیاز وبه تشخیص پزشک ممکن است هر یک به کار گرفته شودالبته استفاده از محافظ اکلوزالی پس از دارودرمانی باداروهای شل کننده عضلانی خواهدبودضمنا استفاده از کمپرس گرم نیزمفیدفایده است
مراجعه به متخصص فک و صورت
اگر علت سفت شدن فک مشخص نباشد، نمی‌توانید در خانه برای درمان اقدام کنید. در چنین شرایطی مراجعه به متخصص جراحی فک و صورت ضرورت دارد. بی‌توجهی به این موضوع حتی ممکن است به استخوان فک و دندان‌ها آسیب جدی وارد کند. طبق گفته دکتر مهدی سزاوار متخصص جراحی فک و صورت در تهران، ابتدا باید دلیل ابتلا به این عارضه مشخص شود.
سپس متخصص جراحی فک و صورت با توجه به نوع عارضه اقدام به درمان می‌کند. برای مثال اگر دلیل ابتلا به این عارضه تنگی استخوان فک باشد، چاره‌ای جز جراحی باقی نمی‌ماند. در چنین مواردی متخصص فک و صورت می‌تواند فک را با یک جراحی ساده به حالت نرمال برگرداند.
سایر روش‌ها برای درمان قفل شدن ناگهانی فک عبارت است از:
- تزریق کورتیکواستروئید
- تجویز داروهای و ضدالتهابی غیراستروئیدی مانند آسپرین و ایبوپروفن
- تزریق داروهای شل کننده عضلانی یا تسکین دهنده درد فک
- تجویز داروهای ضد افسردگی
توجه داشته باشید که مصرف هر یک از این داروها تنها باید با تجویز متخصص جراحی فک و صورت انجام می‌شود. پس نباید به طور خودسرانه اقدام به مصرف دارو کنید. چون اساسا بیمار از دلیل اصلی سفت شدن فک اطلاع زیادی ندارد. تشخیص این بیماری بیشتر با کمک اشعه ایکس، تصاویر رادیولوژی و یا بررسی وضعیت جسمانی بیمار انجام می‌شود. سپس متخصص فک و صورت اقدام به تجویز دارو می‌کند.
در پایان
برای مشخص شدن علت سفت شدن فک و گرفتگی عضلات این ناحیه می‌توانید به یک متخصص جراحی فک و صورت مراجعه کنید..
