پیوند لثه، نوعی جراحی دهان است که برای اصلاح عرض وضخامت لثه انجام می‌شود، این روش جراحی، یک روش جراحی سریع و نسبتا ساده است که در این پروسه، پزشک متخصص بافت سالم را از سقف دهان یا اطراف دندان‌ها برداشته و از آن برای ساخت لثه در محلی که عقب رفته است، استفاده می‌کند.
پیوند لثه یک روش جراحی در حوزه دهان و دندان است که به‌منظور ترمیم و بازسازی بافت‌های لثه آسیب‌دیده انجام می‌شود؛ این عمل که گاهی به‌عنوان کاشت لثه نیز شناخته می‌شود می‌تواند؛ به بهبود ظاهر لثه‌ها و تقویت سلامت دهان کمک کند. طی پیوند لثه دندان بافت سالم بخشی از دهان، معمولاً از سقف دهان برداشته شده، و به ناحیه‌ای که لثه کناره‌گیری کرده یا فرسوده شده پیوند زده می‌شود. این فرایند به بازیابی ضخامت لثه و پوشش ریشه‌های دندان کمک می‌کند که می‌تواند از حساسیت دندانی و ازدست‌دادن بیشتر بافت لثه جلوگیری کن.
پیوند لثه به چه منظور انجام می‌شود؟
عقب رفتگی یا رکود لثه، به فرآیندی گفته می‌شود که بافت اطراف از دندان دور می‌شود و در نتیجه مقدار بیشتری از دندان یا ریشه آن در معرض آسیب قرار می‌گیرد. رکود لثه، ۴ تا ۱۲ درصد بزرگسالان را درگیر می‌کند. آن‌ها اغلب تا زمانی که این مشکل شدید نشده باشد، متوجه آن نمی‌شوند. این مشکل باعث حساسیت دندان‌ها نسبت به سرد و گرم شدن می‌شوند. همچنین به مرور زمان باعث تخریب دندان‌ها خواهد شد و در نهایت نیز بافت لثه‌های اطراف آسیب می‌بیند.
به همین دلیل لازم است در کوتاه‌ترین زمان ممکن درمان شوند. بهترین روش برای بهبود این مشکل پیوند لثه است. پیوند مانع آسیب بیشتر لثه می‌شود و مشکلات قبلی را نیز ترمیم می‌کند. برخی افراد نیز به منظور زیبایی از این روش استفاده می‌کنند. لثه‌های آسیب دیده در ظاهر شخص تأثیر دارند. روش‌های مختلفی برای ترمیم زیبایی لثه وجود دارد. پیوند برای زیبایی در صورتی انجام می‌شود که امکان ترمیم وجود نداشته باشد.
انواع پیوند لثه به چه صورت انجام می‌شود؟
پیوند لثه، انواع مختلفی دارد. جایگاه، میزان و شدت آسیب، نیاز‌های فردی و تشخیص پزشک در تعیین نوع عمل جراحی، نفش کلیدی ایفا می‌کند. پزشکان حرفه‌ای روش‌های مختلف را برای بیمار توضیح می‌دهند و مزایا و معایب هر کدام را بیان می‌کنند. قبل از شروع پیوند لثه، پزشک از بی حس کننده موضعی برای بی حس کردن محل استفاده می‌کنند. معمولا بیماران به بیهوشی عمومی نیازی ندارند. بعد از آن روند انجام هر روش متفاوت خواهد بود که در ادامه به آن پرداخته‌ایم.
۱.پیوند بافت همبند: این متداول‌ترین روش برای درمان رکود لثه به شمار می‌رود. در طی این روش، یک فلپ از پوست سقف دهان (کام) بریده می‌شود. سپس از زیر فلپ آن بافتی به نام بافت پیوندی زیرپوستی برداشته می‌شود. در مرحله بعد پزشک پیوند برداشته شده را به بافت لثه اطراف ریشه و محل رکود پیوند می‌زند. سپس محل برداشتن پیوند و هم محل قرار دادن آن با استفاده از بخیه‌های قابل جذب یا معمولی بسته می‌شود. بخیه‌های قابل جذب نیازی به کشیدن ندارند و بعد از مدتی خودبخود از بین می‌روند.
۲. پیوند لثه آزاد: پیوند لثه آزاد، تقریبا مشابه پیوند بافت همبند انجام می‌شود و پیوند مورد نیاز برای آن از سقف دهان گرفته می‌شود. اما به جای ایجاد فلپ به صورت مستقیم از بافت سقف برداشته و سپس به ناحیه لثه تحت درمان متصل می‌شود. این روش ، برای افرادی به کار می‌رود که لثه‌های نازکی دارند و به بافت اضافی برای پیوند لثه نیاز خواهند داشت.
۳.پیوند پدیکل: در این روش، پیوند لثه را با کمک بافت لثه اطراف آن انجام می‌دهند. در واقع بخشی از بافت مجاور بریده و سپس ریشه دندان به کمک آن پوشانده می‌شود. در نهایت نیز پزشک در محل برای ترمیم بخیه می‌زند. این روش فقط در افرادی که بافت لثه زیادی در مجاورت دندان دارند، قابل استفاده است. پیوند پدیکل ساده‌ترین روش پیوند محسوب می‌شود.Gum graft: Procedure, recovery, and cost
کاشت لثه بافت اهدایی در مقابل بافت خود
اتوگرافت ها از دهان خود بیمار برداشت می شوند، در حالی که بافت های اهدایی از فرد یا حیوان دیگری برداشت می شوند. در اینجا جدولی خلاصه از تفاوت های بین اتوگرافت و بافت اهدایی آورده شده است:
| ویژگی | اتوگرافت | بافت اهدایی |
|---|---|---|
| منبع | دهان خود بیمار | فرد یا حیوان دیگر |
| تعداد نواحی تحت درمان به طور همزمان | محدود | بیشتر |
| ناراحتی بعد از جراحی | بیشتر | کمتر |
| درد در محل برداشت | بله | خیر |
| خطر رد پیوند | ندارد | ندارد |
| تطابق رنگ | بهتر | ممکن است کمتر از پیوندهای بافت همبند قابل توجه باشد |
| خون رسانی | دو منبع | یک منبع |
تفاوت پیوند لثه مصنوعی و معمولی
هر دو نوع پیوند برای جایگزینی بافت لثه از دست رفته استفاده می شوند؛ پیوند لثه معمولی برای پوشاندن ریشه دندان های نمایان، افزایش ضخامت لثه در محل ایمپلنت و درمان بیماری های پریودنتال نیز کاربرد دارد. همچنین پیوند لثه معمولی از بافت لثه خود بیمار و پیوند مصنوعی از مواد مصنوعی مانند کلاژن گاوی ساخته می شود.
پیوند لثه معمولی رایج تر است و زمانی استفاده می شود که بافت کافی از بیمار وجود داشته باشد. پیوند لثه مصنوعی جایگزینی برای زمانی است که پیوند معمولی امکان پذیر نیست. هر دو نوع پیوند سرپایی با بی حسی موضعی انجام می شوند و پس از عمل کمی درد و ناراحتی وجود دارد. بهبودی کامل چند هفته طول می کشد. پیوند مصنوعی ممکن است پس زده شود و گرانتر باشد.
چه اقداماتی برای بهبودی عمل پیوند لثه لازم است ؟
برای بهبودی وضعیت دهان و دندان، می‌توانید به دستور پزشک از مسکن‌ها و آرامبخش مناسب استفاده کنید. پزشک در مورد مراقبت‌های بعد از عمل، مانند رژیم غذایی، فعالیت بدنی و داروها، دستورالعمل‌های خاصی را ارائه می‌دهد. تا زمان بهبودی ناحیه لثه‌ای ترمیم شده، باید به صورت منظم از مسواک و نخ دندان استفاده نکنید. به جای آن برای شستشوی محل درمان بهتر است دهانشویه‌های مناسب به کار ببرید.
- معمولا پزشک برای پیشگیری از ایجاد عفونت برای دندان آنتی بیوتیک نیز تجویز خواهد کرد. مصرف به موقع آنتی بیوتیک‌ها از اهمیت بسیاری برخوردار است.
- رژیم غذایی بعد از پیوند لثه نیز از دیگر فاکتورهایی است که باید به آن توجه ویژه‌ای داشته باشید. به مدت یک تا دو هفته لازم است رژیم غذایی بیمار را فقط غذاهای نرم و کاملا پخته تشکیل دهد. مصرف لبنیات، سبزیجات پخته، بستنی و سایر مواد غذایی نرم به پیشگیری از آسیب به لثه کمک می‌کند.
- در صورت مشاهده علائم غیر معمول مانند خونریزی زیاد، درد زیاد، تورم و کبودی بیش از اندازه، حتما پزشک خود را در جریان قرار دهید.
پیوند لثه به‌منظور بازسازی بافت‌های لثه‌ای که دچار تحلیل یا آسیب‌دیده‌اند انجام می‌شود. در تحقیقی که توسط دکتر الکساندرا مولر و همکارانش در دانشگاه زوریخ، در سال 2024 صورت گرفت؛ نتایج نشان داد که بیمارانی که پیوند لثه دندان انجام داده‌اند، تا 80% کاهش در علائم التهابی و بهبود قابل‌توجهی در کیفیت زندگی خود تجربه کرده‌اند. این تحقیقات که بر روی گروهی از 200 بیمار انجام شد تأکید می‌کند که کاشت لثه نه‌تنها به حفظ دندان‌ها کمک می‌کند؛ بلکه در پیشگیری از بیماری‌های لثه‌ای مزمن نیز مؤثر است.
آیا پیوند لثه احتیاج به تکرار و پیگیری دارد؟
پیوند بافت لثه در ترمیم لثه، جلوگیری از آسیب مجدد و حفظ ریشه دندان کاربرد دارد. اما هیچ تضمینی وجود ندارد که در آینده فرد مجددا با مشکلات لثه مواجه نشود. ممکن است لثه شما در همان قسمت یا سایر قسمت‌ها از بین برود و به ترمیم دوباره نیاز داشته باشد. البته پیوند به خودی خود تا حد زیادی از آسیب‌های بعدی پیشگیری می‌کند. اما در صورت عدم مراقبت صحیح، احتمال بروز مشکل دوباره وجود دارد.
اما به طور کلی رعایت فاکتورهای زیر می‌تواند در پیشگیری از ایجاد آسیب برای بافت لثه تأثیرگذار باشد.
- دندان‌های خود را روزانه حداقل دو بار و در هر نوبت حداقل ۳ دقیقه مسواک بزنید.
- روزانه نخ دندان بکشید.
- یک بار در روز از دهانشویه معمولی (فاقد فلوراید) جهت پیشگیری از عفونت استفاده کنید.
- از دهانششویه حاوی فلوراید، حداقل یک بار در هفته استفاده کنید.
- رژیم غذا متعادل و سالم که حاوی سبزیجات و میوه جات است، استفاده نمایید.
- سیگار نکشید.
جراحی پیوند بافت لثه سنگین نیست
و بیمار مدت زیادی به استراحت نیاز نخواهد داشت. می‌تواند بعد از مدتی به زندگی روزانه خود بازگردد. دکتر مهدی سزاوار، متخصص جراحی فک و صورت هستند. ایشان تجربه بسیاری در زمینه انجام انواع روش‌های پیوند لثه دارند و می‌توانند به شما در این زمینه کمک کنند. برای اطلاعات بیشتر در مورد مشاوره و رزرو نوبت می‌توانید به سایت دکتر سزاوار بهترین دکتر پیوند لثه مراجعه کنید.
