کیست لب

کیست لب ، علاوه بر انواع بیماری های لثه و ناهنجاری های دندانی، کیست های دهانی شامل کیست لب، کیست لپ و کیست های فک پایین نیز از بیماری های دهان و دندان به حساب می آیند. کیست فکی یکی از عارضه هایی است که به درمان زودهنگام نیاز دارد. شناسایی ضایعات فکی برای همه افراد امکان پذیر نبوده و تنها باید توسط پزشک متخصص، تشخیص داده شوند. به همین دلیل در بسیاری از موارد، این گونه بیماری ها و ضایعات کمی دیرتر از حد معمول تشخیص داده می شوند. در هر حال، آگاهی درباره نشانه ها و علائم کیست فک پایین یا کیست لب، خالی از لطف نیست. زیرا در این صورت افراد می توانند با مشاهده علائم، در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه نموده و آن را درمان نمایند.

از راه های درمان انواع کیست می توان به برداشتن کیست لب یا جراحی کیست داخل لپ صورت اشاره نمود. هر چه کیست فکی زودتر تشخیص داده شود، درمان آن ساده تر خواهد بود. در این مقاله قصد داریم به سوالات مختلفی درباره کیست های فکی پاسخ دهیم.

کیست لب چیست و کیست های فکی کدام اند؟

کیست لب و کیست فکی عبارتند است از کیسه هایی پر از مایع که در هر قسمت از فک یا لب می توانند ظاهر شوند. در بسیاری از موارد، کیست های فکی خوش خیم بوده و با درمان های نسبتا ساده درمان می گردند. با این حال، مواردی نیز وجود دارند که کیست لپ منجر به بیماری سرطان دهان شده و درمان های جدی تری می طلبد.

کیست های فک پایین، کیست لپ، کیست لب و کیست داخل لپ صورت از انواع کیست های دهانی به حساب می آیند. سرعت رشد کیست هایی که در محیط دهان شکل می گیرند، بسیار آهسته تر از حد عادی است. به همین دلیل نیز معمولا زمانی می توان آن ها را تشخیص داد که یا بیش از حد رشد کرده باشند و یا اختلالی در عملکرد دهان و دندان ایجاد نمایند.

البته گاهی ممکن است انواع کیست لب یا کیست داخل لپ صورت دچار عفونت شده و یا درد به همراه داشته باشند. در چنین شرایطی لازم است برای بررسی علت کیست داخل لپ یا لب اقدام نمود. با این حال، انجام معاینات دوره ای دهان و دندان نیز می تواند به تشخیص زودهنگام آن ها کمک کرده و عوارض جانبی آن ها را کاهش دهد.

برای تشخیص کیست های فکی، کیست لپ و انواع مختلف کیست های دهان و دندان، به تصویربرداری های تشخیصی نیاز است. زیرا معمولا این نوع توده ها به راحتی قابل تشخیص نیستند. حتی در برخی موارد، افرادی که قصد انجام جراحی های زیبایی فک و صورت دارند، در رادیوگرافی های خود متوجه وجود کیست لب و فک می شوند.

انواع کیست لب و فک کدام اند؟

دسته بندی انواع کیست لب و فک بر اساس فاکتورهای متعددی انجام می گیرد. سازمان بهداشت جهانی این ضایعات را در دو دسته ادنتوژنیک و غیرادنتوژنیک طبقه بندی کرده است که در ادامه به معرفی بیشتر آن ها می پردازیم.

کیست های ادنتوژنیک

شایع ترین نوع کیست های فک پایین که در گروه کیست های لب و فک قرار می گیرند، کیست های ادنتوژنیک نامیده می شوند. نوع خاصی از این کیست ها را کیست های پری اپیکالی می نامند که عمدتا از دهه دوم زندگی به بعد بروز می کنند. آمارها نشان می دهند که کیست های پری اپیکالی از رایج ترین انواع کیست لپ، لب و فک پایین به شمار می آیند. قطر این کیست های دهانی از چند میلیمتر تا چند سانتیمتر متغیر خواهد بود.

کیست های فولیکولار از دیگر انواع تومورهای ادنتوژنیک هستند. این گروه از ضایعه های دهانی نیز در زمره شایع ترین انواع کیست لب و فک قرار دارند. کیست های فولیکولار عمدتا در اطراف دندان های نهفته ایجاد می گردند.

نوع دیگری از انواع کیست های ادنتوژنیک، کیست های لثه هستند که در نوزادان بیش از بزرگسالان دیده می شوند. کیست های لثه را می توان از نوع کیست های فک پایین به حساب آورد. زیرا معمولا در نوزادان، مشاهده علائم کیست فک پایینی شایع تر است.

البته کیست های لثه می توانند در بزرگسالان نیز به وجود آیند. لازم است بدانید که کیست های لثه در میانسالی عمدتا در اثر مینای باقی مانده دندان ها در دهان شکل می گیرند. در هر حال، این نوع کیست ها از نوع خوش خیم بوده و معمولا مدتی بعد، در اثر پاره شدن، خود به خود درمان می گردند.

 کیست های غیرادنتوژنیک

کیست های غیرادنتوژنیک بسیار متنوع هستند. علت کیست داخل لپ صورت، کیست لب، کیست های فک پایین و هر نوع کیست فکی از نوع غیرادنتوژنیک، با یکدیگر تفاوت دارند. به این معنا که دلایل مختلفی می توانند منجر به بروز انواع کیست در دهان شوند. این کیست ها بر خلاف نمونه های ادنتوژنیک، از ضایعات دندانی یا عفونت های موجود در مینای دندان ایجاد نمی گردند. در موارد نادر، ممکن است کیست های غیرادنتوژنیک به تومورهای بدخیم تبدیل شده و سرطان دهان را در پی داشته باشند.

علائم کیست فک پایین و انواع کیست لب چیست؟

بسیاری از کیست هایی که در محیط دهان، لب، لپ و فک شکل می گیرند، با سرعت آهسته ای رشد می کنند. در ابتدای کار معمولا افراد متوجه وجود این ضایعه های برآمده در داخل دهان نمی شوند. اما زمانی که پزشک برای تشخیص یک عارضه یا بیماری دیگر اقدام به عکس برداری از ناحیه فک و گردن شما نماید، می تواند وجود آن ها را تشخیص دهد. برای مثال، در هنگام انجام آزمایش ها و تصویربرداری های قبل از ایمپلنت دندان، می توان این نوع توده ها را تشخیص داد. انواع کیست های آرواره ای، کیست لب و کیست داخل لپ صورت و همچنین، علائم کیست فک پایین از این طریق قابل تشخیص خواهند بود.

البته لازم است بدانید زمانی که کیست بیش از اندازه رشد کند، ممکن است علائمی از خود نشان دهد. در ادامه به مهم ترین علائم کیست فک پایین، کیست داخل لپ صورت و کیست لب اشاره می کنیم.

• احساس درد شدید در مورد کیست های بزرگ
• بروز عفونت در اطراف دندان های مجاور با کیست های لثه و فک؛ به طوری که گاه لازم است دندان بیمار کشیده شود.
• کیست های بزرگ با گسترش خود، ساختمان های آناتومیک مجاور را جابجا می کنند، ولی مورد تهاجم قرار نمی دهند.
• در موارد نادر که کیست فکی بیش از حد بزرگ شود، در فک بیمار برآمدگی یا تورم دیده می شود.

علت کیست داخل لپ و کیست های دهانی دیگر چیست؟

کیست داخل لپ که گاهی آن را با عنوان کیست داخل گونه یا کیست موکوسل نیز می شناسند، کیسه ای پر از مخاط است که خطری برای فرد ندارد. اما عدم درمان زودهنگام آن می تواند برای شخص مشکلاتی ایجاد نماید. انواع کیست داخل لپ صورت عمدتا به شکل گرد و صاف هستند. این نوع کیست ها در اثر ضربه یا گاز گرفتن لپ ایجاد می گردند.

به طور کلی، کیست داخل لپ صورت یا کیست های موکوسل در اثر ضربه به غدد بزاقی یا انسداد دهانه آن ها ایجاد می گردند. برای مثال، گاهی در هنگام جویدن غذا، لپ خود را گاز می گیرید که این موضوع می تواند در نهایت منجر به بروز کیست داخل لپ صورت شود. از دلایل رایج دیگری که می توانند علت کیست داخل لپ به حساب آید، عبارت اند از:

• التهابات طولانی مدت ناشی از کشیدن سیگار
• عادت به لب گزیدن یا مکیدن لب
• مجاری بزاقی آسیب دیده
• تروما ناشی از لوله گذاری

روش های درمان کیست لب یا تومور فکی چیست؟

برای درمان انواع کیست های دهانی و فکی شامل کیست لب، کیست داخل لپ صورت و کیست فک پایین، روش های متعددی وجود دارند. هر یک از این عارضه ها باید با روش مشخصی درمان شوند. برای مثال، برداشتن کیست لب با جراحی، یکی از راه های درمان این نوع کیست خواهد بود. قبل از شروع فرایند درمان کیست های فکی و دهانی، لازم است بیمار مراحلی را پشت سر بگذارد که در ادامه آن ها را شرح می دهیم.

پیش از هر چیز، پزشک معالج با استفاده از عکس و اسکن ها، اندازه کیست فکی را تشخیص می دهد. نحوه جراحی برای برداشتن کیست لپ، لب و فک، به اندازه و نوع آن بستگی دارد. اگر اندازه کیست کوچک باشد، تمام ضایعه خارج خواهد شد و برای نمونه برداری به آزمایشگاه ارسال می گردد. پس از استخراج کیست، محل جراحی با استفاده از بخیه های قابل جذب دوخته می شود.

جای زخم موجود در فک نیز چند هفته بعد از جراحی، به صورت کامل برطرف خواهد شد. اگر کیست لب و فک، سلامت دندان های مجاور را تحت تاثیر قرار داده باشد، طی جراحی برداشتن کیست لب یا کیست های فک پایین ، دندان های آسیب دیده نیز حذف خواهند شد.

در برخی موارد، اندازه کیست دهانی بزرگ است و امکان خارج کردن آن در یک مرحله وجود ندارد. در این گونه مواقع، جراح بخشی از جدار کیست را خارج می کند و حفره ای باز در محل جراحی باقی می ماند. پزشک این حفره را به دفعات شستشو داده و با ساخت فضا نگهدار، مانع بسته شدن حفره خواهد شد. به این ترتیب، طی چند هفته، اندازه کیست لب یا فک پایین به تدریج کوچکتر می گردد. هنگامی که کیست به اندازه کافی کوچک شد، پزشک بقایای آن را نیز خارج کرده و حفره را می بندد.

عوارض عدم درمان کیست لپ، لب و فک چیست؟

پیش از این اشاره کردیم که کیست لب و سایر کیست های فکی و دهانی، معمولا ضایعات خوش خیمی هستند که به راحتی درمان می شوند. رشد این ضایعات، به صورت آهسته و بدون علامت خواهد بود. اما در صورت رشد بیش از حد هر یک از انواع کیست های دهانی، مشکلات بسیاری ایجاد خواهد شد.

به عنوان مثال، از نظر دکتر مهدی سزاوار، متخصص فک، دهان و صورت، کیست های بزرگ فکی باعث ایجاد حفره هایی در استخوان فک می شوند. این سوراخ های فکی منجر به تضعیف استخوان فک خواهند شد. این مساله را در نظر داشته باشید که احتمال شکستگی در استخوان های ضعیف، بسیار بیشتر از استخوان های سالم خواهد بود.

در برخی موارد نیز کیست ها دچار تغییرات تومورال شده و حتی ممکن است به سمت بدخیمی تغییر مسیر دهند. به همین دلیل، می توانند ابتلا به سرطان دهان را در پی داشته باشند. حتی گاهی در اثر پیشرفت این نوع تومورها، ممکن است بافت های بدخیم به قسمت های دیگر بدن نیز سرایت کنند. به همین دلیل بهتر است به محض آن که متوجه وجود کیست های فکی شدید، در کوتاه ترین زمان ممکن برای درمان آن اقدام نمایید.

آیا انجام جراحی برای برداشتن کیست لب، لپ یا فک عوارضی به همراه دارد؟

یکی از مهم ترین مواردی که در درمان انواع کیست لب و یا رفع علائم کیست فک پایین باید به آن دقت کنید، انتخاب بهترین پزشک جراح است. هر چه میزان تجربه و مهارت پزشک جراح شما بیشتر باشد، عوارض ناشی از درمان با جراحی به حداقل خواهد رسید.

البته این نوع جراحی، عوارض بسیار محدودی خواهد داشت. درد، کبودی، تورم و عفونت از عوارض شایع جراحی برداشتن کیست داخل لپ صورت یا کیست فک پایین به حساب می آیند. این نوع عوارض در مدت زمان کوتاهی پس از جراحی از بین خواهند رفت. در ادامه به برخی از عوارض احتمالی که ممکن است بعد از عمل برداشتن کیست فکی به وجود بیایند، اشاره می کنیم.

خونریزی زخم های موجود در دهان، در دو روز اول پس از جراحی، کاملا طبیعی است. شما می توانید با فشردن یک دستمال تمیز مرطوب یا گاز استریل به مدت حداکثر ۱۵ دقیقه، خونریزی را متوقف کنید.

به یاد داشته باشید که آنتی بیوتیک ها را طبق دستور پزشک مصرف کنید. در غیر این صورت، احتمال عفونت زخم های جراحی تا حد زیادی افزایش پیدا می کند.

در فک ما رشته های عصبی بسیاری وجود دارند که چانه، دندان های پایینی و لب ها را کنترل می کنند. یکی از عارضه های عمل جراحی برداشتن کیست، آسیب به این رشته های عصبی و ایجاد بی‌حسی در چانه یا لب ها خواهد بود. هر چه تومور یا کیست لب و کیست فک بالا و پایین بزرگتر باشند، احتمال آسیب رسیدن به این عصب ها بیشتر خواهد بود. البته این عارضه بعد از مدتی بهبود پیدا می کند. با این حال، در موارد نادر ممکن است بی حسی دائمی به وجود آید. این نکته را در نظر داشته باشید که هر چه اندازه کیست ها و تومورهای فک کوچکتر باشند، عوارض ناشی از درمان و جراحی آن ها به حداقل خواهند رسید.

خارج کردن کیست های خیلی بزرگ، ممکن است منجر به شکستن استخوان فک شود. البته جای نگرانی نبوده و این گونه موارد بسیار نادر هستند. در صورت انتخاب پزشک جراح حرفه ای و مجرب می توانید با خیال راحت برای جراحی کیست لب و فک یا کیست داخل لپ صورت خود اقدام نمایید.

نتیجه گیری

با توجه به مطالب گفته شده می توان گفت که کیست های فکی باید در سریع ترین زمان ممکن، تحت درمان قرار گیرند. جراحی ضایعه کیستی در دهان، پیچیدگی نداشته و به راحتی انجام می گیرد. البته باید این نکته را در نظر داشته باشید که خارج کردن ضایعات بزرگتر چالش برانگیز است. همچنین، حفظ زیبایی و سلامت ظاهری افراد و از بین رفتن جای زخم، از نکاتی است که پزشک جراح باید به آن ها دقت نماید.

در صورت نیاز به راهنمایی بیشتر و دریافت مشاوره در مورد عمل جراحی برداشتن کیست لب و دهان می توانید از طریق پیج شخصی اینستاگرام با دکتر مهدی سزاوار، متخصص جراحی فک و صورت، اقدام کنید.