ارزیابی جامع و دقیق رادیوگرافی یک جنبه حیاتی در برنامه ریزی درمان ایمپلنت دندان است. عکس ایمپلنت دندان یا رادیوگرافی برای کاشت ایمپلنت با هدف تصویربرداری از آناتومی دهان و ناحیه‌ای است که در آنجا قرار است، ایمپلنت انجام شود. استفاده از تصویربرداری تشخیصی در دندانپزشکی در طول سال‌ها به شدت تغییر کرده و تکنیک‌های مختلف تصویربرداری برای ارزیابی کیفیت، کمیت و ساختارهای آناتومیک استخوان در رابطه با محل‌های ایمپلنت پیشنهادی، استفاده شده‌اند.
به طور سنتی، برای بدست آوردن عکس ایمپلنت دندان بر روش‌های رادیوگرافی معمولی دو بعدی تکیه می‌کنند. با این حال، با ظهور توموگرافی کامپیوتری (CT)، عصر جدیدی در تمام مراحل بررسی تصویربرداری رادیوگرافی از بیماران ایمپلنت در دسترس قرار گرفته است.
این پیشرفت‌های تکنولوژیکی سطح اطلاعات دقیق در دسترس پزشکان ایمپلنت را در مراحل تشخیص، برنامه‌ریزی درمان، جراحی و مراحل پروتز افزایش داده است. در این مقاله به بررسی فن‌آوری‌های مختلف رادیوگرافی و کمک‌های تشخیصی آنها در دندانپزشکی ایمپلنت می‌پردازیم تا مشخص شود، یک کاندیدای انجام ایمپلنت دندانی در این مسیر درمانی به چه نوع از عکس‌ها نیاز پیدا می‌کند.
اما بهتر است در ابتدا شما را با آزمایش‌های تشخیصی مورد نیاز قبل از انجام کاشت و مشاوره‌های بالینی قبل از درمان آشنا کنیم.
آزمایش‌های تشخیصی مورد نیاز قبل از انجام ایمپلنت دندان
درمان موفقیت آمیز ایمپلنت دندان به برنامه ریزی دقیق و آماده سازی بستگی دارد؛ اگر به کاشت ایمپلنت دندان فکر می‌کنید، ممکن است، برای شما مفید باشد که ابتدا در یک جلسه مشاوره با پزشک شرکت کنید. بسیاری از دندانپزشکان ایمپلنت یک مشاوره اولیه 15 دقیقه‌ای رایگان برای بیماران آینده ارائه می‌دهند.
این اقدام می‌تواند، به شما کمک کند، تا تمام گزینه‌های موجود برای درمان مشکلات دندانی خود را در نظر گرفته، تا بتوانید آگاهانه تصمیم بگیرید. به منظور ارائه بهترین توصیه، از شما جزئیاتی در مورد سابقه پزشکی، شیوه زندگی و هر چیز دیگری که ممکن است بر درمان تأثیر بگذارد، خواسته می‌شود. دکتر مهدی سزاوار یکی از برترین متخصصین ایمپلنت، تمامی مشاوره‌های لازم پیش از انجام کاشت را به شما می‌دهد. می‌توانید برای رزرو وقت مشاوره با مطب تماس بگیرید.
اگر تصمیم دارید که می‌خواهید به مرحله بعدی بروید و اگر دندانپزشک شما فکر می‌کند، کاندیدای احتمالی ایمپلنت دندان هستید، گام بعدی یک مشاوره کامل بالینی است.
در مشاوره بالینی برای درمان ایمپلنت دندان چه اتفاقی می‌افتد؟
این یک معاینه دقیق‌تر است که اکثر دندانپزشکان برای آن هزینه‌ای دریافت می‌کنند. با این حال، برخی از کلینیک‌ها زمانی که درمان ایمپلنت دندان را انجام می‌دهید، این هزینه را بازپرداخت می‌کنند؛ یک ارزیابی کامل بالینی معمولاً شامل موارد زیر است:
معاینه دهان
دندانپزشک ارزیابی کاملی از دهان شما انجام می‌دهد؛ او سلامت دندان‌های باقی‌مانده‌تان را بررسی می‌کند و مطمئن می‌شود که دندان‌های اطراف در کاشت ایمپلنت جدید شما اختلالی ایجاد نمی‌کند.
برای اطمینان از بهترین نتیجه ممکن، بسیار مهم است که بهداشت دهان و دندان شما خوب و لثه‌های شما سالم باشند. قبل از کاشت ایمپلنت دندان باید هر گونه مشکل بهداشت دهان و دندان از قبل موجود، مانند بیماری پریودنتال (لثه) درمان شود.
پلاک دندانی نیز باید تحت درمان و تحت کنترل باشد؛ همچنین برای هرگونه مشکل مفصل فکی (اختلال مفصل گیجگاهی فکی) معاینه خواهید شد.
بررسی سلامت
بررسی کامل مشکلات دندانی، عادات غذایی و سابقه پزشکی شما توسط دندانپزشک انجام می‌شود. اگر سیگار می‌کشید، اکیداً به شما توصیه می‌شود که قبل از شروع درمان آن را ترک کنید. بسیاری از دندانپزشکان ایمپلنت را انجام نمی‌دهند، مگر اینکه سیگار کشیدن متوقف شود، یا به میزان قابل توجهی کاهش یابد.
علاوه بر این، سیگار کشیدن می‌تواند، به غدد بزاقی آسیب برساند و در نتیجه دهان خشک‌تر شود، که می‌تواند باکتری‌هایی را که می‌توانند پریودنتیت (بیماری لثه) را بدتر کنند را گسترش دهد. نیکوتین همچنین می‌تواند، جریان خون را کاهش دهد، در نتیجه بر بهبود و پاسخ ایمنی تأثیر بگذارد. هر یک از این عوامل می‌تواند باعث از کار افتادن ایمپلنت شما شود.
شرایط پزشکی مانند سرطان، تشعشع به فک‌ها، اعتیاد به الکل یا دیابت نیز می‌تواند بر توانایی بدن شما برای التیام تاثیر و بهبودی ایمپلنت بگذارد. اگر تحت شیمی درمانی هستید، دندانپزشک شما می‌خواهد، قبل از انجام ایمپلنت صبر کند تا درمان شما تکمیل شود.
علاوه بر سابقه پزشکی شما، مهم است که دندانپزشک از هر گونه بیماری و داروهایی که در حال حاضر استفاده می‌کنید، آگاه باشد تا از عوارض احتمالی جلوگیری شود.
بررسی ساختار استخوان
یکی از الزامات کلیدی برای ایمپلنت دندان، داشتن استخوان کافی در فک است.؛ دندانپزشک شما بررسی می‌کند که استخوان شما از ارتفاع و تراکم کافی برخوردار باشد؛ یک پایه محکم و قابل اعتماد برای قرار دادن ایمپلنت مورد نیاز است.
اگر حجم استخوان شما نیاز به افزایش دارد، می‌توان آن را افزایش داد. تکنیک‌های پیوند شامل افزودن استخوان به فک است. یک پیوند استخوان موفق به فک شما اجازه می‌دهد تا به اندازه کافی قوی باشد تا از ایمپلنتهای دندانی شما پشتیبانی کند. در این مرحله ساختار استخوان با استفاده از عکس ایمپلنت دندان و اشعه ایکس و سی تی اسکن قابل بررسی است.
قالب‌ها و مدل‌های گچ
دندانپزشک شما عکس ایمپلنت دندان که شامل تصویر اشعه ایکس را توصیه می‌کند، قالب‌گیری‌ای از دهان شما می‌گیرد تا مدل‌های گچ را برای کمک به تعیین طول، قطر و موقعیت ایمپلنت (ها) تولید کند. گاهی اوقات یک مدل موم ساختگی یا واکس آپ از نتیجه نهایی پیشنهادی ایجاد می‌شود.
همچنین برای اطمینان از اینکه ترمیم دندان جدید مانند تاج، بریج یا ایمپلنت با بایت فعلی شما همخوانی دارد، برداشت‌هایی انجام می‌شود. در صورت لزوم مجموعه‌ای از عکس ایمپلنت دندان گرفته خواهد شد.
عکس ایمپلنت دندان شامل چه نوع اسکن‌هایی است؟
هنگام برنامه ریزی برای ایمپلنتهای دندانی، ممکن است از فناوری تصویربرداری مانند اشعه ایکس دندان، توموگرافی کامپیوتری (CT) یا اسکن توموگرافی کامپیوتری با پرتو مخروطی (CBCT) برای ارائه اطلاعات دقیق استفاده شود تا دندانپزشک ایمپلنت شما بتواند تشخیص دقیق دهد.
بسیاری از دندانپزشکان دستگاه‌های اشعه ایکس دارند و برخی نیز از اسکنرهای CBCT استفاده می‌کنند. گاهی اوقات، اگر مطب تجهیزات داخلی نداشته باشد، ممکن است برای اسکن خود به دندانپزشک محلی یا مرکز تصویربرداری محلی دیگر برای گرفتن عکس ایمپلنت دندان ارجاع داده شوید.
روش‌های تصویربرداری
تصمیم برای تصویربرداری از بیمار بر اساس نیازهای بالینی است؛ برای به دست آوردن یک بررسی رادیولوژیک از یک منطقه خاص مورد علاقه، روش تصویربرداری انتخاب می‌شود که اطلاعات تشخیصی لازم را در رابطه با نیازهای جراحی و پروتز بیمار ارائه می‌دهد. به حداکثر رساندن نسبت سود به خطر برای به دست آوردن اطلاعات از معاینات تصویربرداری یک اصل اساسی رادیولوژی است.
بسیاری از روش‌های تصویربرداری برای عکس ایمپلنت دندان مفید هستند، از جمله دستگاه‌هایی که اخیراً به‌طور خاص برای عکسبرداری ایمپلنت دندان ساخته شده‌اند. در گذشته تصویربرداری رادیوگرافی محدود به تصویربرداری دو بعدی آنالوگ بود.
روش‌های تصویربرداری آنالوگ سیستم‌های دو بعدی هستند که از فیلم رادیوگرافی یا صفحه‌های تشدید کننده، به عنوان گیرنده تصویر استفاده می‌کنند. با این حال، کیفیت تصویر این سیستم‌ها با معایب بسیاری مانند کیفیت وضوح، میدان دید محدود (FOV)، زمان بر بودن، قرار گرفتن در معرض تابش بیش از حد، و وابستگی شدید به ویژگی‌های اپراتور مواجه است.
طبقه بندی تکنیک‌های تصویربرداری رادیوگرافی
هدف از تصویربرداری رادیوگرافی در دندانپزشکی ایمپلنت، به دست آوردن کاربردی‌ترین و جامع‌ترین اطلاعاتی است که بتوان از آن برای مراحل مختلف درمان استفاده کرد. پزشک باید وضعیت سلامت دهان بیمار را ارزیابی کند تا بتواند، مشخص کند از کدام روش تصویربرداری و عکس ایمپلنت دندان باید استفاده کرد
فاز 1
فاز 1، تصویربرداری و عکس ایمپلنت دندان قبل از جراحی نامیده می‌شود؛ شامل تمام معاینات رادیولوژیک گذشته و بررسی‌های رادیولوژیک جدید است که برای کمک به تیم ایمپلنت در تعیین برنامه درمان جامع نهایی بیمار انتخاب شده است.
اهداف این مرحله از تصویربرداری شامل کلیه اطلاعات جراحی و پروتز لازم برای تعیین کمیت و کیفیت استخوان، شناسایی ساختارهای حیاتی، نیازهای پروتز، محل‌های پیشنهادی ایمپلنت و وجود یا عدم وجود بیماری است.
فاز 2
فاز 2، فاز تصویربرداری و عکس ایمپلنت دندان جراحی و حین عمل نامیده می‌شود و بر کمک به مداخله جراحی و پروتز بیمار متمرکز است. هدف از این مرحله از تصویربرداری، ارزیابی مکان‌های جراحی در حین و بلافاصله پس از جراحی، کمک به موقعیت و جهت ایده‌آل ایمپلنتهای دندانی، ارزیابی مرحله بهبود و یکپارچگی جراحی ایمپلنت، و اطمینان از اینکه موقعیت اباتمنت و ساخت پروتز نهایی است، می‌باشد.
فاز 3
فاز 3 تصویربرداری و عکس ایمپلنت دندان پس از پروتز نامیده می‌شود؛ این مرحله درست پس از قرار دادن پروتز شروع می‌شود و به طور نامحدود ادامه می‌یابد. اهداف این مرحله از تصویربرداری دسترسی به نگهداری طولانی مدت، یکپارچگی و عملکرد ایمپلنت‌ها است که شامل ارزیابی کمپلکس ایمپلنت و سطوح استخوان کرستال اطراف است.
انواع روش‌های تصویربرداری و عکس ایمپلنت دندان
- رادیوگرافی پری اپیکال
- رادیوگرافی پانورامیک
- رادیوگرافی اکلوزال
- رادیوگرافی سفالومتری
- رادیوگرافی توموگرافی معمولی
- سی تی (سه بعدی)
- CBCT
- سی تی پزشکی
- ام آر آی (سه بعدی)
- CT تعاملی (سه بعدی)
اشعه ایکس دندان
اشعه ایکس دندان روش استاندارد، برای به دست آوردن تصویر اولیه از دهان است. این نوع از عکس ایمپلنت دندان مقدار زیادی از جزئیات را نشان می‌دهند، اما فقط در دو بعد. از طریق اشعه ایکس می‌توان، ارتفاع استخوان موجود برای کاشت ایمپلنت و محل و اندازه ساختارهای آناتومیکی مانند سینوس ماگزیلاری و عصب آلوئولار را مشاهده و بررسی کرد. این نوع عکس ایمپلنت دندان، موقعیت دقیق دندان‌های باقی مانده را به دندانپزشک ارائه می‌دهند.
اشعه ایکس می‌تواند پوسیدگی‌هایی را نشان دهد که ممکن است، قابل مشاهده نباشد. آنها همچنین می‌توانند، نشان دهند که آیا شما در ریشه دندان خود عفونت دارید و اگر وجود دارد، شدت آن چه میزان است. انواع مختلفی از اشعه ایکس از جمله رادیوگرافی پری آپیکال، پانورامیک و سینوس وجود دارد.
اشعه ایکس می‌تواند به نشان دادن نیاز به روش‌های اضافی مانند پیوند استخوان، به تعیین اندازه ایمپلنت‌ها و محل قرارگیری آنها کمک کند. گاهی اوقات برای تعیین پهنای استخوان به تکنیک‌های تصویربرداری پیشرفته‌تری نیاز است.
اسکن سی تی اسکن
سی تی اسکن یک تصویر سه بعدی ارائه می‌دهد؛ از اشعه ایکس برای ایجاد تصاویری از سطح مقطع بدن استفاده می‌شود. سی تی اسکن داده‌ها را با یک پرتو اشعه ایکس فن شکل بر روی آشکارسازهای تصویر ثبت و در هر اسکن یک برش ایجاد می‌کند؛ هر برش کمی همپوشانی دارد تا تصاویر را به درستی بازسازی کند.
سی تی اسکن برای درمان ایمپلنت دندان، تصاویر سه بعدی از دندان‌ها، دهان، فک و گردن ایجاد می‌کند. اسکن‌ها به دندانپزشک امکان می‌دهد، کمیت و کیفیت استخوان را تعیین کند. این فناوری می‌تواند، برای ترسیم مکان ایده آل ایمپلنتهای دندانی، قبل از هر مداخله جراحی، برای کمک به برنامه ریزی درمان مورد استفاده قرار گیرد.
استفاده از سی تی اسکن در موارد پیچیده به دندانپزشک ایمپلنت کمک می‌کند تا ساختارهای حیاتی را شناسایی کرده و از آن اجتناب کند.
توموگرافی کامپیوتری با پرتو مخروطی (CBCT)
اگر کاندید مناسبی برای ایمپلنت هستید، ممکن است، اسکن CBCT دندان گرفته شود. CBCT نوعی از توموگرافی کامپیوتری سنتی است و بیشترین جزئیات را ارائه می‌دهد؛ از تکنیک‌های پیشرفته اشعه ایکس استفاده می‌کند، تصویری سه بعدی از استخوان فک ایجاد می‌کند و اطلاعاتی مانند ارتفاع، عرض، تراکم و شکل استخوان را ارائه می‌دهد. همچنین نزدیکی ساختارهای حیاتی مانند اعصاب و عروق خونی را نشان می‌دهد.
برخلاف سی تی اسکن‌های سنتی، CBCT از یک لوله اشعه ایکس و پانل آشکارساز استفاده می‌کند که به دور بیمار می‌چرخد. داده‌ها به‌جای «برش‌هایی» که توسط سی‌تی‌اسکن ارائه می‌شود، با یک پرتو اشعه ایکس مخروطی شکل می‌گیرد. پرتو اشعه ایکس مخروطی شکل، اندازه اسکنر، تابش و زمان مورد نیاز برای اسکن را کاهش می‌دهد.
داده‌های اسکن CBCT به یک مدل سه بعدی مجازی تبدیل می‌شود و با نرم‌افزار برنامه‌ریزی CAD/CAM؛ قرار دادن بهینه و دقیق ایمپلنت‌ها را تضمین می‌کند. بسیاری از دندانپزشکان از اسکن CBCT و نرم افزار تخصصی برای تهیه یک طرح درمانی دیجیتال، سه بعدی استفاده می‌کنند.
طرح درمان و برآورد هزینه
هنگامی که تمام معاینات و اسکن‌ها کامل شد، دندانپزشک شما یک برنامه درمانی تهیه می‌کند که با شما در میان گذاشته می‌شود. این طرح معمولاً شامل چارچوب‌های زمانی، هزینه و فرم‌های رضایت است. در این مرحله زمانی را برای پرسیدن هر گونه سوالی که ممکن است در مورد کاشت ایمپلنت دندان دارید اختصاص دهید.
پس از آن، ممکن است، قبل از رزرو قرارهای بیشتر برای شروع درمان، با هماهنگ کننده درمان ایمپلنت یا سایر اعضای تیم ایمپلنت ملاقات کنید تا در مورد برنامه‌های قیمت و گزینه‌های پرداخت صحبت کنید.
یادداشت پایانی
عکس ایمپلنت دندان یکی از مهم‌ترین بخش‌های درمان است. بدون داشتن عکس‌های کافی از وضعیت و دهان نمی‌توان برآورد درستی از فرآیند جراحی و نتیجه آن داشت. با کمک عکس ایمپلنت دندان است که پزشکان می‌توانند، در مورد انجام یا عدم انجام این روش برای بیمار اظهار نظر کنند.
بدیهی است که پزشکان این روش‌های مختلف عکس ایمپلنت دندان را برای ایجاد نتیجه بهتر پیشنهاد دهند. بسته به وضعیت سلامت دهان و دندان هر فرد دندانپزشک ممکن است از انواع عکس ایمپلنت دندان استفاده کند.
