بیماری های لثه: انواع التهاب لثه چیست و چطور درمان میشود؟

بیماری های لثه هر گاه که صحبت از بهداشت دهان و دندان می شود، توجه افراد تنها به سلامت دندان ها معطوف می گردد. این در حالی است که برای داشتن دهان و دندانی سالم، باید لثه ها نیز از سلامت کامل برخوردار باشند. در اصل، بخش مهمی از سلامتی و زیبایی دندان ها به سلامتی بافت لثه مربوط است. زیرا لثه ها به عنوان بافت های محافظ ریشه دندان ها، نقش مهمی را بر عهده دارند. بنابراین ایجاد بیماری های لثه می تواند سلامت محیط دهان را به خطر اندازد.

به طور کلی، هر فرد با لثه هایی ناسالم و آسیب دیده، بدون شک پس از مدت کوتاهی به مشکلات دندانی نیز مبتلا می شود؛ از این رو، یکی از مهم ترین مسائلی که باید به آن توجه کرد این است که بیماری های لثه باید در اسرع وقت درمان شوند. تشخیص نوع این بیماری ها و انتخاب بهترین روش درمانی برای آن ها به عهده پزشک متخصص خواهد بود. در این مقاله قصد داریم به معرفی انواع بیماری های لثه بپردازیم. خواهیم دید که برای درمان بیماری های لثه از جمله بیماری قارچ لثه، ایجاد توده سفت در لثه و ابتلا به انواع ورم لثه چه باید کرد.

بیماری های لثه چه بیماری هایی هستند؟

بخش مهمی از سلامت دهان و دندان به سالم بودن بافت لثه مربوط می شود؛ در واقع، وجود بیماری های لثه خود می تواند منجر به آسیب های دندانی و بیماری های پیچیده دهان و دندان گردد. بیماری های لثه عمدتا با یک عفونت ساده لثه ای شروع می شوند. در صورت یکه این گونه عفونت ها درمان نشوند، شرایط پیچیده تری را برای افراد ایجاد خواهند کرد.^{Periodontal Disease (Gum Disease)}

بیماری‌های لثه از جمله عفونت و التهاب لثه، از مشکلات شایعی هستند که بر سلامت دهان و دندان‌ها تأثیر می‌گذارند؛ بیماری‌های لثه از جمله بیماری‌های عفونتی لثه می‌توانند منجر به درد، ورم، و حتی ازدست‌دادن دندان شوند. این بیماری‌ها که می‌توانند از عفونت‌‌های ساده لثه تا بیماری‌های قارچی لثه متفاوت باشند؛ اغلب به دلیل نادیده‌گرفتن بهداشت دهان و دندان پدید می‌آیند! بنابراین پیشگیری و درمان به‌موقع برای جلوگیری از پیشرفت بیماری‌های لثه، برای حفظ سلامت دهان و دندان‌ها ضروری است؛ چرا که گاهی این بیماری ها، حتی به پیوند لثه منجر خواهند شد.

بیماری های لثه در مراحل اولیه که تحت عنوان گینوییت شناخته می شوند، با انواع ورم لثه و خونریزی همراه هستند. در حالت های پیشرفته تر، بیماری لثه را پریودنتیت می نامند. این نوع بیماری های لثه به جدا شدن لایه داخلی لثه از دندان ها و ایجاد نواحی حفره مانند، منجر خواهند شد. پریودنتیت در نهایت می تواند عوارض شدیدی مانند تحلیل لثه و از بین رفتن استخوان نگهدارنده دندان ها را در پی داشته باشد.

برخی از مهم ترین بیماری های لثه که در سنین مختلف می توانند ایجاد گردند، عبارت اند از:

• بیماری قارچ لثه
• ایجاد توده سفت در لثه
• انواع ورم لثه
• بیماری لوکوپلاکیا

عامل اصلی ایجاد التهاب لثه، عفونت موجود در لثه و یا استخوان فک است. وجود خونریزی و انواع ورم لثه در نواحی مختلف آن، نشان دهنده وجود فعالیت میکروب ها و عفونت های باکتریایی است. در صورت مشاهده انواع ناهنجاری ها و بیماری های لثه ای یاد شده، لازم است در اسرع وقت به پزشک متخصص مراجعه نمایید. عدم درمان به موقع این گونه مشکلات در نهایت منجر به استهلاک و تحلیل لثه ها شده و سلامت دهان و دندان را به خطر می اندازد. ایجاد انواع ورم لثه در اثر وجود التهاب لثه ها امری اجتناب ناپذیر و آزاردهنده خواهد بود.

اگر التهابات ایجاد شده سطحی و مختصر باشند، معمولا نیاز به درمان پیچیده ندارند. چنین مشکلاتی را می توان با رعایت بهداشت دهان و دندان برطرف نمود. مسواک زدن دندان ها به شکل صحیح و شست و شوی مکرر دهان با آب نمک به درمان التهاب لثه و انواع ورم لثه خفیف کمک خواهد کرد. در مقابل اگر التهاب ساده نباشد، باید حتما به پزشک متخصص مراجعه کرده و با توجه به دستورات وی برای درمان اقدام نمایید.

آیا سیاه شدن لثه نشان دهنده ابتلا به بیماری های لثه ای است؟

تغییر رنگ لثه ها به هر دلیلی نشان دهنده وجود بیماری های لثه است. این تغییر ررنگ ها عمدتا به صورت سیاه رنگ یا قهوه ای رنگ خواهند بود. بافت لثه، بافتی نگهدارنده است و نقش بسیار مهمی در استحکام و سلامت دندان ها دارد. بنابراین باید به کوچک ترین تغییراتی که در آن به وجود می آید، توجه داشته باشید. لثه سالم بافتی صورتی رنگ و روشن دارد. البته در برخی افراد ممکن است رنگ لثه ها به قرمز متمایل باشد.

در هر حال، رنگ سیاه و قهوه ای برای لثه غیر طبیعی بوده و نشان دهنده ابتلا به بیماری های لثه خواهد بود. از جمله عواملی که می توانند منجر به تغییر رنگ لثه ها شوند عبارت اند از:

• مصرف برخی داروها
• کشیدن سیگار یا مصرف تنباکو
• عدم رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان

هر یک از عوامل بالا می توانند نقش مهمی در ایجاد بیماری های لثه ایفا کنند. برای تشخیص نوع بیماری و انتخاب بهترین روش درمان لازم است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک با تشخیص نوع بیماری های لثه، بهترین برنامه ریزی را برای درمان آن ها انجام خواهد داد.

آیا علت سفیدی لثه، وجود بیماری های لثه است؟

سفیدی لثه ، پیش از این اشاره کردیم که یک لثه سالم، بافتی صورتی رنگ و گاه مایل به قرمز دارد. هر تغییر رنگ در لثه ها می تواند نشان دهنده ابتلا به بیماری های لثه باشد. بنابراین سفیدی لثه نمونه ای دیگر از بیماری های لثه است. گاهی عواملی مانند بیماری های جسمی، مشکلات دندان و لثه یا عدم رعایت بهداشت دهان، باعث سفیدی لثه های شما می شود. تشخیص تغییر رنگ لثه ها و علت دقیق آن توسط یک پزشک متخصص انجام می گیرد. زیرا عواملی مانند کم خونی شدید نیز می توانند دلیل سفیدی لثه ها باشند.

در موارد حادتر، بیماری های لثه مانند التهابات و وجود توده سفت در لثه و یا ایجاد تومورهای بدخیم منجر به سفیدی لثه ها خواهد شد. در هر حال، تشخیص علت دقیق این تغییر رنگ ها و درمان زودهنگام آن، مانع از نیاز به درمان های پیچیده و آزاردهنده خواهد شد.

آبسه دندان

آبسه دندان هم جزو بیماری های لثه محسوب می شود. آبسه دندان عمدتا در محل ریشه دندان در لثه، ایجاد می گردد. علت اصلی ایجاد آبسه دندان، وجود پوسیدگی های دندانی است که به حال خود رها شده اند. در واقع، بی توجهی به پوسیدگی های روی عاج دندان و از بین رفتن مینای آن، باعث بیماری های لثه خواهد شد. حتی گاهی در اثر تشدید آسیب لثه، زمینه برای بروز التهاب فراهم شده و انواع ورم لثه یا تحلیل لثه را در پی دارد.

آبسه دندان توده ای عفونی است که در اثر فعالیت باکتری ها در اطراف ریشه دندان به وجود می آید. درمان به موقع آبسه اهمیت بسیار زیادی دارد. بی توجهی و عدم درمان به موقع آن، باعث انتقال باکتری و سموم به دندان های مجاور می شود. در صورتی که درمان آبسه برای مدت طولانی به تعویق افتد، می تواند زمنیه ساز بروز بیماری های لثه گردد؛ به طوری که تمام بافت های موجود در دهان را درگیر کند. در چنین شرایطی، حتی ممکن است عفونت به سایر نقاط بدن نیز منتشر شود.

به این ترتیب، به محض مشاهده علائم وجود آبسه در بین دندان ها و یا بر روی لثه خود، حتما مساله را با یک پزشک متخصص در میان بگذارید. درمان به موقع آبسه دندان از بروز بیماری های لثه پیچیده تر جلوگیری خواهد کرد.

بیماری لوکوپلاکیا چیست؟

بیماری لوکوپلاکیا یکی از بیماری های لثه است که باعث ایجاد لکه های سفید روی لثه و دهان و یا پوشش زبان می شود. البته وجود لکه های سفید رنگ همیشه هم خطرناک نبوده و حتی گاهی مدتی بعد برطرف می شوند. از جمله عوامل محرک دهان که می توانند منجر به بروز لکه های سفید رنگ گردند، می توان به سیگار کشیدن و مصرف مواد مخدر و تنباکو اشاره کرد. در صورتی که بیماری لوکوپلاکیا در اثر این گونه عوامل ایجاد شده باشد، با حذف عامل به وجود آورنده می توان آن را درمان نمود.

وجود لکه های سفید در نواحی زیر می تواند نشان دهنده ابتلا به بیماری لوکوپلاکیا باشد؛ البته با این شرط که لکه ها طولانی مدت و بی دلیل ایجاد شده باشند:

• قسمت زیر زبان
• پایین دهان
• داخل گونه ها

مراجعه به یک پزشک متخصص برای تشخیص قطعی و درمان بیماری لوکوپلاکیا الزامی است. یک پزشک مجرب مانند دکتر مهدی سزاوار با انجام بیوبپسی و آزمایش، عدم وجود غدد بدخیم یا عفونت در دهان بیمار را بررسی خواهد کرد. البته وجود این لکه ها نمی تواند منجر به سرطان گردد. اما در اثر درمان نکردن انواع بیماری های لثه مانند قارچ لثه یا بیماری لوکوپلاکیا، خطر ابتلا به سرطان دهان افزایش می یابد. لازم است بدانید که سرطان دهان از بدخیم ترین نوع سرطان ها به حساب می آید. بنابراین بد نیست همواره برای پیشگیری از آن، مراقبت های لازم را برای درمان بیماری های لثه داشته باشید.

بیماری قارچ لثه چه نوع بیماری است؟

یکی از انواع بیماری های لثه، قارچ لثه نامیده می شود. قارچ لثه که عمدتا آن را تحت عنوان برفک دهان نیز می شناسند، نوعی عفونت قارچی است که بر روی زبان، لثه ها، گونه و یا سقف دهان رشد می کند. این عفونت می تواند به مری و گلو نیز گسترش پیدا کند. ابتلا به بیماری قارچ لثه باعث احساس درد در هنگام غذا خوردن یا مسواک زدن می شود. حتی گاهی در اثر برخورد مسواک با نواحی دارای برفک، امکان خونریزی نیز وجود خواهد داشت.

حال سوال این است که درمان قارچ لثه چیست؟ اگر به بیماری قارچ لثه یا همان برفک دهان مبتلا هستید، بهتر است قبل از هر چیز به یک پزشک متخصص مراجعه کنید. به طور کلی، مصرف داروهای ضدقارچ و رعایت بهداشت دهان و دندان این گونه بیماری های لثه را در کمترین زمان ممکن برطرف خواهد کرد.

توده سفت در لثه نشان دهنده چیست؟

یکی از بیماری های لثه که در شمار کمی از افراد دیده می شود، رشد توده سفت در لثه است. هر چند این بیماری خطرناک به نظر می رسد، اما تا قبل از معاینه دقیق توسط پزشک متخصص نمی توان ادعایی کرد.

رشد توده سفت در لثه می تواند در اثر شکل گیری آبسه، کیست یا فیبروم دهانی باشد. مواردی نیز وجود دارند که یک توده سفت در لثه می تواند از نوع تومور بدخیم باشد. با این حال، نمی توان قبل از معاینه دقیق در این باره اظهار نظر کرد.

آیا عقب رفتگی لثه از بیماری های لثه محسوب می شود؟

یکی دیگر از بیماری های لثه، عقب رفتن آن یا تحلیل لثه است. این مورد از بیماری های لثه، در اثر عدم رعایت بهداشت دهان و دندان و البته بالا رفتن سن ایجاد می گردد. در صورتی که عقب رفتگی لثه به خوبی درمان نشود، به مرور زمان بافت آن از بین خواهد رفت. یکی از عوارض اصلی عقب رفتن بافت لثه، قرار گرفتن ریشه دندان در معرض نور و آسیب های جدی است.

این مساله در طولانی مدت می تواند پوسیدگی ریشه دندان را در پی داشته باشد. مسلما در چنین شرایطی با روش های ساده نمی توان ریشه را درمان نمود. بنابراین لازم است قبل از ایجاد آسیب های جدی و و ابتلا به بیماری های لثه ای مزمن، برای رفع عقب رفتگی بافت لثه اقدام کرد.

به طور کلی، بافت لثه تراکم بالایی دارد و رگ های خونی زیادی را در خود جای داده است. به همین دلیل تا زمانی که سالم باشد، می تواند از  قسمت های مختلف دندان محافظت کند.

عوارض ابتلا به بیماری های لثه چیست؟

بیماری های لثه معمولا با یک عفونت باکتریایی آغاز می شوند. عدم درمان عفونت های باکتریایی (و حتی قارچی مانند قارچ لثه) باعث پیشرفت آن ها شده و حتی می توانند به قسمت های دیگر بدن نیز سرایت کنند. از این رو، مشاهده هر گونه عفونت جزیی در لثه ها نیز مساله مهمی بوده و باید آن را پیگیری نمود.^{Oral thrush}

یکی از عوارض مهم ابتلا به بیماری های لثه، تاثیر منفی بر کیفیت زندگی افراد است. در واقع، پیشرفت بیماری های لثه باعث از بین رفتن سلامت دهان و دندان خواهد شد. این موضوع می تواند خوردن غذاهای متنوع و مقوی را با اختلال مواجه سازد. در بسیاری از موارد، در اثر ابتلا به بیماری های لثه، امکان جویدن غذا وجود ندارد. این مساله در طولانی مدت علاوه بر مشکلات تغذیه ای، باعث ایجاد بیماری های گوارشی نیز می گردد.

از بیماری ها و ناهنجاری های دیگری که می توانند در اثر وجود بیماری های لثه ای ایجاد شوند می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• دیابت
• آرتروز
• بیماری های قلبی
• بیماری های ریوی
• سکته

بیماری عفونی لثه نتیجه تجمع پلاک‌های دندانی و تحریک باکتری‌های لثه است که منجر به قرمزی، تورم، التهاب و گاهی خونریزی لثه می‌شود که از معضلات جدی در حوزه دندانپزشکی به شمار می‌روند. بر اساس تحقیقات دکتر هاینزفریدریش از دانشگاه برلین در سال 2024  دریافتند که بیماری پیشرفته لثه ازجمله عفونت لثه می‌تواند؛ حتی خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی را تا 40% افزایش دهد؛ این یافته‌ها نشان می‌دهند که بیماری لثه تنها محدود به دهان نیست، بلکه می‌تواند تأثیرات گسترده‌ای بر سلامت کلی بدن داشته باشد؛ و اهمیت مراقبت‌های دهان و دندان را دوچندان می‌کند.

بیماری های لثه علاوه بر لثه ها

مشکلات زیادی را نیز برای دندان ها به همراه دارد. این بیماری ها گاهی بر قسمت های دیگر بدن نیز اثرات منفی می گذارند؛ مخصوصا اگر از نوع بیماری های عفونی باشند. لازم است بدانید که مشکلات دهان و دندان چندان پیچیده نیستند. تنها با رعایت اصولی بهداشت دهان و دندان می توانید از ایجاد بسیاری از بیماری های لثه و انواع مشکلات دندانی پیشگیری کنید.

در صورت بروز انواع ورم لثه، توده سفت در لثه و یا هر نوع از بیماری های لثه ای، مشورت با یک پزشک حاذق امری کمک کننده خواهد بود. این کار باعث می شود تا بیماری های لثه را در کوتاه ترین زمان ممکن و به ساده ترین روش درمان کنید. دکتر مهدی سزاوار متخصص جراحی دهان، فک و صورت، یکی از بهترین پزشکانی هستند که می توانند در زمینه درمان بیماری های لثه به شما کمک کنند. در صورت نیاز به مشاوره می‌توانید به پیج اینستاگرام ایشان مراجعه کرده و راهنمایی های لازم را دریافت نمایید.